فراموشي طبقه كارگر در آثار هنري در گفتگوي فاطمه راكعي با ايلنا؛
انعكاس مشكلات طبقه كارگري، غرضورزي سياسي نيست
راكعي با نقد رواج فرهنگ تجملگرايانه در آثارهنري و بياناينكه اثري كه حقايق را نشاندهد، نبايد متهم به سياهنمايي و سياسيگري شود، نسبت به بروز شكافهاي طبقاتي در جامعه هشدار داد و گفت: صدا و سيما؛ سوژههايي را دنبال ميكند كه همه تهرانيها را شامل نميشود.
انعكاس مشكلات طبقه كارگري، غرضورزي سياسي نيست
راكعي با نقد رواج فرهنگ تجملگرايانه در آثارهنري و بياناينكه اثري كه حقايق را نشاندهد، نبايد متهم به سياهنمايي و سياسيگري شود، نسبت به بروز شكافهاي طبقاتي در جامعه هشدار داد و گفت: صدا و سيما؛ سوژههايي را دنبال ميكند كه همه تهرانيها را شامل نميشود.
ایلنا:- در زمانهاي كه ديگر قبح زراندوزي و ناديده گرفتن زيردستان از بين رفته است، صدا و سيما به جاي ترويج فرهنگ تعادل، كه اساس فرهنگ اسلامي است، به سوژههاي تجملاتي ميپردازد و در فرهنگ عمومي جامعه شكافهاي طبقاتي ايجاد ميكند.
فاطمه راكعي درباره جايگاه طبقه كارگري در فرهنگ ديني ما ايرانيان و در گفتوگو با خبرنگار ايلنا، افزود: در فرهنگ و مباحث ديني ما، جايگاه ارزشمند و والايي براي كار و كارگران وجود دارد زيرا اين قشر از جامعه جزو اقشار زيرساختاري و بنيادي هر جامعهاي هستند كه زمينه توسعه و پيشرفت كشورها را فراهم ميآورند. در روايات و احاديث اسلامي به كررات درمورد ارج و قرب طبقه كارگري سخن به ميان آمده. به عنوان مثال حضرت علي(ع) در باب برخورد و توجه به اين قشر فراوان اشاره كرده است و حتي خود ايشان به كارگر بودن خود افتخار ميكردند. وي، ضمن ارزيابي موقعيت و جايگاه طبقه كارگري پس از انقلاب اسلامي گفت: متاسفانه نگاهها به قشر كارگر، پس از انقلاب به صورت جدي و اهم چه در حوزه خدمات اجتماعي و رفاهي و چه در حوزه نگاه فرهنگي، مطرح نشد. راكعي، طبقه كارگري را اكثريت غالب جامعه ايران ميداند و معتقد است: بخش روستايي و كارگري، بنيان و زيرساخت هر جامعه را تشكيل ميدهند و اين ويژگيها لزوم وجود توجهي خاص و مبسوط بر اين طبقه را اثبات ميكنند. وي، درمورد فرهنگ و هنر كارگري اظهار داشت: اين ويژگيها در حوزه فرهنگ و هنر نمودي دوچندان دارد و نياز به برنامهريزيهاي كلان در اين مقوله كاملا محسوس است، اما بايد بگويم تا امروز هيچ برنامه ساختارگرا و مشخصي در عرصه فرهنگ كارگري وجود نداشته و اغلب برنامهها مقطعي و زودگذر بودهاند. راكعي ادامه داد: در حوزههاي سينما و تلويزيون به جز معدود اشخاصي چون داريوش مهرجويي و از جوانترها، هنرمند و كاهاني؛ اثر خاصي را به ياد نميآورم كه به مسائل طبقه كارگري پرداخت مناسبي داشته باشند. در حوزه ادبيات نيز وضع به همين منوال است و كمتر نويسنده و شاعري را ميشناسم كه سوژههاي اصليشان را در طبقه كارگري دنبال كرده باشد. نماينده مجلس ششم، درمورد تئاتر نيز اظهار داشت: شايد در حوزه تئاتر بيشتر با سوژههاي كارگري و قشر زحمكتش جامعه مواجه بوده باشيم اما به دليل اينكه هنوز فرهنگ تئاتر و تماشاي آن در ايران باب نشده است و در هر اجرا؛ مخاطبان محدودي به تماشاي آثار مينشينند، نميتوان از تئاتر انتظار داشت كه تمام دغدغهها و ذهنيتهاي كارگري را بازتاب دهد. ازنظر وي، داستان زندگيهاي طبقه كارگري ميتواند سوژههاي ناب و جالبي را براي ادبيات داستاني كه خود منبع آثار نمايشي هستند، فراهم آورد اما خلاء نبود چنين نگاههاي جستجوگري در اين حوزه همواره وجود داشته است. راكعي ضمن بيان اين مطلب كه صدا و سيما به عنوان رسانهاي ملي و فراگير وظايف خود را درست انجام نداده گفت: وظيفه اصلي رسانه ملي پرداخت به تمام اقشار جامعه است. اما به راستي مسئولان اين سازمان در طول اين سالها، چقدر به فرهنگسازي و ارتقاء نگاهها به جامعه كارگري پرداخته است؟ وي، با انتقاد از فيلمها و سريالهايي كه مربوط به قشر خاص و محدودي از جامعه هستند، افزود: كسي؛ از كارگراني كه در جنوب و شمال ايران پهناور زندگي ميكنند، خبري ميگيرد؟ اين درحالي است كه صدا و سيما سوژههايي را دنبال ميكند كه حتي در تهران نيز مربوط به قشر خاصي هستند و همه تهرانيها را شامل نميشوند. رئيس انجمن شاعران ايران، اضافه كرد: حتما مسئولان در مقام دفاع ميگويند آثاري در اين حوزهها نيز ساخته شده، اما به اعتقاد من؛ تعداد اين آثار و اثرگذاري آن بسيار پائين بوده است و جوابگوي نياز 70 ميليون ايراني نيست. به عنوان مثال در فيلم آوازگنجشكها، شخصيتهاي فيلم از طبقه كارگر هستند. البته در همين حد نيز جاي تشكر و تقدير دارد اما هدف و جريان اصلي اين فيلم، طبقه كارگري نيست. وي در حوزه شعر نيز تاكيد كرد: هرچند قيصر امينپور جزو معدود شاعراني بود كه به قشر محروم و دردمند جامعه در آثارش نگاه ويژهاي داشت، اما نميتوان شعر او را شعري با دغدغه و نگرش كارگري تلقي كرد. اين شاعر معتقد است: چنين رويكردي كه منجر به دوري فضاهاي فرهنگي و هنري از جريانهاي كارگري شده است، مضرات فراواني درپي داشته كه روز به روز اثرات مخربتري خواهند داشت. راكعي در اين مورد اضافه كرد: يكي از اصليترين انگيزههاي شكلگيري انقلاب اسلامي ازميان برداشتن فاصلههاي طبقاتي بين سطوح مختلف زندگيها و رسيدن به عدالت اجتماعي بوده اما متاسفانه با رواج يافتن فرهنگهاي غلط و تجملگرايانه، شكافهاي طبقاتي روز به روز بزرگتر شدند. وي، درباره نقش سوء جريانهاي تجملگرايانه در حوزه آثار فرهنگي و هنري گفت: در زمانهاي كه ديگر قبح زراندوزي و ناديده گرفتن زيردستان ازبين رفته است، صدا و سيما به جاي ترويج و فرهنگ تعادل كه اساس فرهنگ اسلامي است، تنها براي افزودن جنبههاي سرگرمي و متنوع به سوژههاي اشرافي ميپردازد كه قطعا اين مسئله براي قشر كارگر خوشايند نيست. رئيس انجمن شاعران ايران، ادامه داد: عدم انعكاس حقايق روزمره جاري در زندگي اقشار كارگر كه اكثريت جامعه را تشكيل ميدهند و نديده گرفتن كار توام با عرق جبين كارگران، تنها براي امرار معاش، حتي اگر فرض كنيم مخاطبان اين قشر انسانهاي بزرگ و باظرفيتي باشند؛ ايجاد سرخوردگي و عقدههاي عميقي ميكند. از نگاه راكعي، برخلاف سياستمداران كه با ادعاهاي مردمي بودن ميآيند و ميروند، جريان فرهنگي يك جريان اثرگذار و ماندگار است و ترويج يك فرهنگ غلط و نارسا؛ اثراتي به مراتب مخربتر از عملكرد منفي يك سياستمدار به همراه خواهد داشت. وي، درمورد آسيبشناسي و سياستگذاريهاي فرهنگي گفت: من زماني كه عضو مجلس ششم و در كميسيون فرهنگي بودم همواره اعتقاد داشتم كه بودجه فرهنگي كشور بسيار اندك است و نميتواند جوابگوي رشد و پيشرفت قابل قبول سطح فرهنگ و دانش جامعه باشد. از طرفي مديران و توليدكنندگان آثار فرهنگي نيز با بودجههاي ناچيز به ساخت آثاري سطحي كه حكم رفع تكليف داشتند، پرداختهاند. اما به اعتقاد من، اين آثار حتي در حد بودجه ناچيز موجود نيز نبودهاست و حتي صرف سوژههاي روزمره طبقات مردمي و كارگري نشدهاند. ازنظر راكعي، در سمتهاي مديريتي؛ خلاء افراد دلسوز و اهل هنر و انديشه به وضوح حس ميشود و اگر هم شخص حائز اين ويژگيها بر سر كار باشد، آنقدر درگير مسائل اجرايي و وظايف محوله شده كه نميتواند رسالت اصلي خود را ايفا كند. رئيس انجمن شاعران ايران، درمورد شوراي انقلاب فرهنگي نيز گفت: طي اين سالها فعاليتهاي اين شورا بيشتر معطوف به مراكز آموزشي و دانشگاهها بوده و كمتر به برنامهريزي كلان فرهنگي پرداخته است. شايد اهميت حوزه فرهنگ و هنر چندان به چشم مسئولان مربوطه نيامده و واجبات و ضروريات موجود در اين حوزه را نشناختهاند. اين شاعر، درباره برخوردهاي اشتباهي كه بعضا با توليدكنندگاني كه به جريانهاي كارگري و مردمي ميپردازند، افزود: اگر يك فيلمساز، اثري بسازد كه منعكسكننده حقايق و مشكلات موجود در جامعه است؛ نبايد آن را به حكم حركتهاي سياسي يا سياهنمايي جامعه محكوم كرد. اين كار به نظر من، پاك كردن صورت مساله است. متاسفانه بارها ديدهايم كه برخي از سياستمداران چون ظرفيت نقدپذيري نداشتهاند، در مواجهه با اين حركتها صورت مسئله پاك كردهاند. راكعي اضافه كرد: در طي اين 30 سال، كشورهايي كه بسيار پائينتر از ايران بودهاند همچون مالزي و اندونزي امروزه به جايگاه بالايي دست يافتهاند. اما چرا كشور ما باوجود اذهان و تفكرات آگاه و بااستعداد و منابع غني طبيعي، هنوز درگير عدم مديريت با دغدغه و تجربه است و نتوانسته به يك تعادل ساده اجتماعي برسد؟ نماينده مجلس ششم، در اين مورد افزود: معتقدم نبايد معطل اين باشيم كه يك سازمان يا نهاد دولتي از توليد آثار اجتماعي و مردمي كه برتافته از وقايع اجتماعي است، حمايتكند. به عنوان مثال در فيلم «زير پوست شهر» هيچ نهادي رخشان بياعتماد را حمايت مالي نكرد اما اين فيلم ساخته شد، مخاطبان خود را يافت و به فروش قابل قبولي نيز رسيد. راكعي، معتقد است: اگر هنرمندان به ساخت اينگونه آثار مبادرت بورزند، دولتمردان ملزم ميشوند كه وظايف فرهنگي واجتماعي خود را به نحو احسن انجام دهند. از نگاه وي، هنرمندان با ساخت آثار واقعگرايانه ميتوانند جامعه را بيدار كنند و جامعهاي كه بيدار باشد، حقوقش را از مسئولان مطالبه خواهد كرد. اين شاعر، ضمن بيان اين مطالب اشاره كرد: من در وهله اول خودم را نقد ميكنم كه طي اين سالها به جز چند شعر معدود كه درمورد كودكان محروم سرودهام، چندان به مسائل جاري در جوامع كارگري و مشكلات آنان نپرداختهام. نماينده كميسيون فرهنگي مجلس ششم، به فعالان در حوزه فرهنگ و هنر هشدار داد كه به قشر زحمتكش و كارگر جامعه توجه ويژهاي داشته باشند و در آثارشان به مشكلات عموم جامعه كه همانا كارگران هستند؛ بيش از پيش بپردازند. راكعي همچنين به لزوم فعاليتهاي فرهنگي در بين كارگران اشاره كرد و گفت: نهادها و تشكلات كارگري حتما ميبايست به مسائل فرهنگي وهنري توجه داشته باشند و بخشي از فعاليتهاي خود را به پرورش استعدادهاي موجود در اين قشر معطوف كنند چراكه اگر هنرمنداني از درون اين قشر و با شناخت از مسائل موجود در طبقه كارگري ظهور كنند، قطعا تاثيرگذارتر خواهند بود.
1389/2/15 - 11:53 کد خبر : 121860
1389/2/15 - 11:53 کد خبر : 121860
Posts
0 نظرهای شما:
Post a Comment