وارطان داوتیان

خبرگزاري دانشجويان ايران - تهران سرويس: اجتماعي - حوادث نگاهي گذرا به صفحه حوادث روزنامه‌ها، افزايش قتل در خانواده را نشان مي‌دهد. بايد پذيرفت كه قتل‌هاي خانوادگي، نمادي از افزايش بحران در خانواده‌هاست. امروزه اين قبيل قتل‌ها به عنوان يک معضل اجتماعي شناخته مي‌شوند و آنچه اين پديده را در كانون توجه قرار مي‌دهد، عبارت پارادوكسيكال قتل خانوادگي است؛ با اين توضيح كه در اين نوع قتل، ماهيت و کارکرد خانواده در جامعه با قتل که شديدترين نوع خشونت است آميخته شده و تركيب قتل خانوادگي را بوجود آورده است.
به گزارش خبرنگار «حوادث» خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، افزايش تعداد قتل‌هاي خانوادگي در سال‌هاي اخير، دستمايه‌اي براي واكاوي اين پديده خشونت بار است.
همواره در ذهن انسان، خانه مكاني امن براي حفظ و برآوردن نيازهاي مادي و معنوي بشمار مي‌آيد اما هنگامي كه تبديل به صحنه قتل و خشونت مي‌شود، ذهن را به اين سمت مي‌کشاند که خانواده جديد، در تحقق کارکردهاي خود، دچار ضعف شده است؛ به نحوي که ديگر قادر نيست نيازهاي اعضا را به شكلي مطلوب تامين کند. اين تامين نشدن نيازهاي حياتي براي اعضاي خانواده، منجر به تنش و در نهايت قتل مي‌شود.
در جديدترين پرونده قتل خانوادگي در گلسار گيلان كه در22 آبان ماه امسال كشف شد، پسر 16 ساله‌اي به همراه دو تن از دوستانش خانواده‌ عمويش را به طرز فجيعي به قتل رساند و در يك وان حمام رها كرد.
اما آنچه كه مهم است شناسايي علل وقوع اين‌گونه قتل‌هاست؛ اينكه چه مي‌شود فردي در كانون خانواده به خود اجازه مي‌دهد، دستان خود را به خون خواهر، برادر، همسر، فرزند، والدين و ... آغشته كند. موضوعي كه شايد بتواند از وقوع اين پديده مجرمانه به نحوي پيشگيري كند. در اين راستا با تعدادي از جامعه‌شناسان، مسوولان انتظامي و رفتارشناسان به گفت‌وگو نشستيم تا ريشه‌هاي اصلي قتل‌هاي خانوادگي را مورد بررسي قرار دهند كه مشروح آن‌ها در ذيل مي‌آيد.
حدود30درصد قتلهاي كشور خانوادگي است
قتل زن توسط شوهر بيشترين قتل‌هاي خانوادگي امسال
سرهنگ مصطفايي، معاون مبارزه با جرايم جنايي پليس آگاهي ناجا در گفت‌وگو با ايسنا با بيان اينکه حدود 30 درصد از قتل‌هاي شش ماهه نخست سالجاري، خانوادگي است، گفت: سهم وقوع قتل‌ها خانوادگي بوسيله سلاح سرد در شش‌ماهه امسال حدود 47 درصد بوده است.
وي با بيان اينكه بيشترين قتلهاي خانوادگي به وقوع پيوسته در شش‌ماهه امسال مربوط به قتل زن توسط شوهر است، افزود: در اين مدت حدود 18 درصد از قتلهاي خانواگي مربوط به قتل زن توسط شوهر بوده است.
مصطفايي اضافه كرد: علل حدود 36 درصد از قتلهاي خانوادگي ناشي از اختلافهاي خانوادگي و حدود 21 درصد ديگر ناشي از مسايل اخلاقي است.
24 درصد از قتل‌هاي استان تهران در شش‌ماهه امسال خانوادگي بود
سرهنگ عباس علي‌پور، رييس پليس آگاهي استان تهران نيز به ايسنا گفت: 24 درصد از كل قتل‌هاي رخ داده در شش ماهه نخست سال جاري خانوادگي بوده است.
وي افزود: رفتارهاي غيراخلاقي مهمترين علت بروز قتل‌هاي خانوادگي است.
رييس پليس آگاهي استان تهران با بيان اينكه اختلافات مالي و اختلافات جزئي از ديگر عوامل مهم در بروز قتلهاي خانوادگي بوده است، افزود: اين مسايل نشان دهنده پايين بودن سطح فرهنگ خانواده‌ها است.
وي با اشاره به نقش مواد مخدر در بروز قتل در خانواده‌ها، تصريح كرد: استفاده از مواد مخدر و روانگردان‌ها نقش زيادي در تكروي‌هاي اجتماعي و بروز خشونت در خانواده‌ دارد.
علي‌پور به خانواده‌ها توصيه كرد: به مسايل و مشكلات روحي و رواني اعضاي خانواده‌ توجه زيادي كنند، چرا كه بسياري از جنايات ناشي از اختلالات روحي و رواني ناشناخته در افراد است.
وي با اشاره به بروز قتل‌هاي خانوادگي به دليل مسايل ناموسي، تصريح كرد: اعضاي خانواده‌ بايد شئونات اخلاقي و اسلامي را در درون خانواده‌ رعايت كنند، چرا كه رعايت حد و مرزهاي افراد سبب مي‌شود كه روابط درون خانواده‌ مستحكم‌تر شود.
رييس پليس آگاهي استان تهران بر ارتقاي سطح آگاهي‌هاي والدين در مواجهه با ناهنجاري‌ها تاكيد و در بررسي عوامل موثر در كاهش جرايم و قتلهاي خانواده‌ عنوان كرد كه ترويج مسايل ديني و اخلاقي مي‌تواند نقش بسزايي در كاهش اين گونه جرايم داشته باشد.
زنگ خطر به صدا درآمده است
دکتر مجيد ابهري، مشاور اجتماعي كميسيون اجتماعي مجلس با تاكيد براينكه براساس تحقيقاتي كه درگروه آسيب‌شناسي اجتماعي مركز مطالعات استراتژيك آريا درمورد «قتل خانوادگي» انجام شده است، به ايسنا گفت: 80 درصد قتل‌هاي خانوادگي بدون برنامه‌ريزي رخ مي‌دهد درحالي كه قتل‌هاي خانوادگي بشدت خشن شده و اين زنگ هشداري براي مسوولان است تا پيش از هم‌گيرشدن اين مساله فكري براي آن بيانديشند.
وي با بيان اينكه بيشترين «قتل‌هاي خانوادگي» به دليل مسايل مالي و اختلافات قبلي رقم مي خورد، با اشاره به قتلهاي مربوط به زوجين به حضور شخص ثالثي در اين ماجرا اشاره كرد و گفت: در 98 درصد از جنايات شخص ثالثي به عنوان شريك جرم و علت اصلي جنايت وجود دارد.
به گفته وي علت اكثر قتل مردها به رابطه غيراخلاقي زن با فرد سوم بر مي‌گردد كه با خيانت به شوهر و مشاركت مرد ديگر، نقشه قتل شوهر طراحي و اجرا مي‌شود.
ابهري با بيان اينكه اعتياد و مصرف مواد روانگردان صنعتي عامل90 درصد از قتل والدين توسط فرزندان است. افزود: اعتراض والدين به شيوه زندگي و اعتياد فرزندان و مسايل مالي براي تامين پول موادمخدر علت اصلي اينگونه جنايات است.
وي با بيان اينكه پژوهشگران مركز مطالعات استراتژيك آريا با مروري بر پرونده‌ قتل‌هاي سال 88 و 89 دريافته‌اند كه دراكثر قتلها مساله قصاوت و سنگدلي به وفور يافت مي‌شود، خاطرنشان كرد: اين فرايند رفتاري ناشي از بالا رفتن خشونت در جامعه است.
وي افزود: مثله كردن، آتش‌زدن جنازه كه در بسياري از جنايات مشاهده مي‌شود، نشان دهنده از بين رفتن قبح گناهان و جرايم در جامعه است.
ابهري با تاكيد بر اينكه تجزيه و تحليل هر يك از انواع قتل‌هاي خانوادگي مي‌تواند از جنايات مشابه پيشگيري كند، گفت: قتل‌هاي خانوادگي به شدت خشن شده است و اين زنگ هشداري براي مسوولان است، تا پيش از هم‌گيرشدن اين مساله فكري براي آن بيانديشند.
وي در مورد چرايي خشن شدن قتل‌ها، افزود: بالا رفتن خشونت، افزايش انزجار و تنفر از والدين موجب رقم خوردن اين جنايات فجيع مي‌شود.
بهانه‌هاي نخ نماي توجيه قتل در خانواده
دكتر مصطفي تبريزي، روانشناس نيز با بيان اينكه «غيرتي بودن» و «دفاع از آبروي خانواده‌» دو بهانه پوسيده براي توجيه قتلهاي خانوادگي است از وضعيت سلامت روان افراد جامعه گله كرد و به ايسنا گفت: عوامل زيادي همچون فقر و مشكلات خانوادگي سبب ايجاد مشكلات رواني در فرد مي‌شود كه در اين ميان عدم سلامت روان خود نقش مهمي در بروز قتل دارد.
وي با بيان اينكه عدم سلامت روان، تحمل فرد در حل مشكلات و درك محيط را كاهش مي‌دهد، تصريح كرد: هنگامي كه فرد از سلامت روان برخوردار نباشد، دست به هر اقدامي مي‌زند.
به گفته تبريزي، فقر اقتصادي و فرهنگي، ضعف قانوني، مسائل ناموسي مهمترين علل وقوع قتل در محيط خانواده است.
زماني كه جوانان خود را با هم نوعان‌شان مقايسه مي‌كنند، با فشارهاي رواني روبرو مي‌شوند كه آنان را در مقابل والدين‌شان قرار مي‌دهد
سعيد معيدفر، جامعه‌شناس نيز در اين خصوص به ايسنا گفت: جامعه‌شناسان معتقدند در ايران به دليل تاثيري كه نهادهاي اجتماعي در تنظيم روابط افراد دارند، بيشترين بار مسووليت در زمينه‌هاي شخصي، اقتصادي و فرهنگي بر دوش خانواده‌هاست.
اين دانشيار گروه جامعه‌شناسي دانشگاه تهران، با بيان اينكه ريشه بيشتر آسيب‌ها در فقر است، اظهار كرد: زماني كه جوانان خود را با هم نوعان‌شان مقايسه مي‌كنند، با فشارهاي رواني روبرو مي‌شوند كه اين موضوع آنان را در مقابل والدين‌شان قرار مي‌دهد.
ضعف قانوني، فضا را براي بروز خشونت در خانواده فراهم مي‌كند
دكتر امان‌الله قرائي‌مقدم، آسيب‌شناس نيز با استناد به اخبار مندرج در صفحات روزنامه‌ و رسانه‌هاي مختلف، به ايسنا گفت: خشونت‌هاي جسمي به ويژه خشونت در خانواده‌ و بروز قتل افزايش يافته است.
اين آسيب‌شناس مسايل اجتماعي با اعلام اينكه ضعف قانوني، فضا را براي بروز خشونت در خانواده فراهم مي‌كند، گفت: نبود فرهنگ مناسب و قوانين و مقررات مشخص، عدم حمايت‌هاي قضايي و وجود زمينه بروز خشونت در جامعه سبب شده است كه بسياري از خشونت‌ها درخانواده‌ها به قتل تبديل شود.
وي با بيان اينكه فقر، بيكاري و ناتواني والدين در برآورده كردن نيازهاي خانواده‌، توقعات نامعقول اعضاي خانواده‌ و مشكلات روحي و رواني مي‌تواند خشونت در خانواده‌ را افزايش دهد، گفت: ضعف و مشكلات قانوني سبب شده است، اعضاي خانواده‌ به ويژه مرد و پسران فضا را براي اعمال خشونت در خانواده‌ باز ببينند.
قرائي مقدم با تاكيد بر اينكه مسايل اقتصادي، سياسي، فرهنگي و اجتماعي در بروز خشونت در خانواده‌ نقش دارد، اظهار كرد: فرد در بيرون از خانواده‌ مورد خشونت اعضاي جامعه قرار مي‌گيرد و اين خشونت را به داخل خانواده‌ سوق مي‌دهد و سعي مي‌كند انتقامش را از يكي از اعضاي خانواده بگيرد.
اين آسيب‌شناس مسايل اجتماعي با تاكيد بر اينكه مسايل ناموسي يكي از دلايل عمده در بروز قتل‌هاي خانوادگي است، گفت: افراد به دليل توهمات، تعصبات و گاها تصورات خود اين اجازه را مي‌دهند كه به بهانه دفاع از آبرو، شرف و حيثيت دست به قتل يكي از اعضاي خانواده‌ بزنند.
وي با اشاره به اينكه اعتياد نقش تاثيرگذاري در بروز قتل‌ در خانواده‌ ندارد، افزود: مصرف مواد مخدر به ويژه‌ مواد روانگردان باعث ايجاد توهم در فرد مي‌شود و مي‌تواند خشونت در هنگام قتل را افزايش دهد.
مشكلات روحي و رواني افراد مهمترين علت بروز قتل در خانواده است
دكترغلامرضاعليزاده، آسيب‌شناسي مسايل اجتماعي نيز با بيان اينكه بروز قتل در خانواده‌ زنگ خطري براي اجتماع است، پيشنهاد كرد كه مسوولان هزينه‌هاي خشونت در خانواده را بالا ببرند تا افراد به دليل ترس از عقوبت خود، به راحتي دست به اين جنايت نزنند.
وي مشكلات روحي و رواني افراد را مهمترين علت بروز قتل در خانواده‌ عنوان كرد و به ايسنا گفت: متاسفانه برخي اقوام به دليل نبود كنترلهاي اجتماعي به خود اجازه مي‌دهند دست به جنايت عليه خانواده‌ خود بزنند و در صورتي كه مراجع قضايي و كيفري براي پايان دادن به اين رسم وارد ميدان نشوند اين چرخه همچنان ادامه مي‌يابد.
عليزاده با تاكيد بر اينكه بايد قبل از درمان به فكر پيشگيري باشيم، به فرهنگسازي اشاره كرد و گفت: متاسفانه به اين دليل كه فرهنگسازي سخت و زمانبراست، مسئولان چندان به اين امر مهم و حياتي توجه نمي‌كنند، در حالي كه فرهنگسازي از طريق رسانه‌ها و آموزش و پرورش مي‌تواند در كاهش خشونت نقش بسزايي داشته باشند.
ناراحتي‌هاي عصبي و پايين آمدن آستانه تحمل دليل اصلي بسياري از قتل‌هاست
دكتر حسين باهر، رفتارشناس با بيان اينكه بررسي جرم‌شناسانه اين‌گونه قتل‌ها نيازمند مطالعه موردي پرونده‌هاست به ايسنا گفت: هر جرمي انگيزه متفاوتي دارد، اما به طور كلي مي‌توان گفت كه ناراحتي‌هاي عصبي و پايين آمدن آستانه تحمل دليل اصلي بسياري از قتل‌ها است.
وي افزود: مشكلات اجتماعي و اقتصادي سبب شده است كه آستانه تحمل افراد كاهش يابد و افراد در اولين عكس‌العمل به آخرين راه فكر كند.
اين رفتار شناس با تاكيد بر اينكه افرادي دست به قتل اعضاي خانواده‌ خود مي‌زنند كه از جان گذشته هستند يادآور شد: اين افراد به دليل نااميدي و عدم توكل به خدا، اميدي به آينده ندارند و سعي مي‌كنند افرادي را كه مانع از فعاليت آنان شده‌اند را از بين ببرند.
وي با بيان اينكه درباره روابط اجتماعي استانداردي ميان اعضاي خانواده‌ وجود ندارد، توضيح داد: فاصله فرهنگي ميان نسل‌ها سبب شده است كه والدين و فرزندان يكديگر را درك نكرده و عدم اين رابطه صحيح سبب شده است كه والدين يا فرزندان براي رسيدن به خواسته‌هاي خود دست به چنين خشونتي بزنند.
وي با بيان اينكه مسايل ناموسي از دير باز مورد توجه مردم جامعه بوده است، افزود: غيرت و تعصب دو مساله قديمي هستند كه از ديرباز در خانواده‌ها و مردم ايراني وجود داشته است به طوري كه آنان با شعار «غيرتي بودن» به خود اجازه مي‌دهند، دست به چنين خشونت‌هايي بزنند.
به گزارش ايسنا با وجود، تمام هشدارهاي كارشناسان و انتشار آمار افرادي که در خانواده کشته مي‌شوند، شايد خلاهاي قانوني درحمايت از خانواده، زمينه را براي بروز خشونت و قتل در خانواده فراهم كرده است پس جاي سوال است كه آيا زمان آن نرسيده است كه دستگاه و سازمان‌هاي متولي دست بكار شود و بيش از پيش براي اين مشكل در حال رشد چاره‌اي بينديشند؟
1389/08/28 11-19-2010 12:28:44 8908-17833: كد خبر