ارزيابي ايلنا از تاثير هدفمندكردن‌يارانه‌ها روي تجارت خارجي ايران؛

ارزيابي ايلنا از تاثير هدفمندكردن‌يارانه‌ها روي تجارت خارجي ايران؛

صادرات خموده مي‌شود

پس از حذف يارانه‌هاي انرژي، هزينه‌هاي توليد به شدت افزايش و به همان نسبت

نيز قدرت رقابت‌پذيري واحدها كاهش خواهد يافت

بی‌تردید حذف یارانه‌های انرژی، قیمت تمام شده کالاهای صادراتی را بین 5 تا 15 درصد بالا می‌برد.

ايلنا:- یارانه‌های پرداختی به بخش تولید، امروزه نقش بی‌بدیلی در اقتصاد جهانی بازی می‌کنند، به گونه‌ای که مطابق آمار، بخش کشاورزی در اروپا و آمریکا به موهبت پرداخت روزانه 1 میلیارد دلار یارانه قادر هستند تا در برابر رقبای خارجی صف‌آرایی کرده و آنها را از گردونه اقتصاد خارج کنند.

صنعت چین هم که امروز با تولیدات بی‌شمار خود، فضای تنفس برای رقبای خارجی خود را روزبه‌روز تنگ‌تر می‌کند، تحت حمایت‌های دولتمردان خود پیش‌تازی در عرصه تولید جهانی را تجربه می‌کند. به گزارش ايلنا، با این حال گویا در کشور ما همیشه باید ساز مخالف با تجربیات اثبات شده اقتصاد جهان را کوک کرد.

تولید ایران که امروز با مشکلات گسترده‌ای دستو پنجه نرم می‌کنند و هر روز در مقابل رقبای خارجی که به لطف تعرفه‌های اندک و قاچاق گسترده بازار را از دست رقبای ایرانی خارج می‌کند، گام به گام عقب می‌نشیند و این چنین است که بازارهایی چون لوازم خانگی و محصولات برقی، شاهد جولان محصولات بدون رقیب خارجی هستند.

البته هنوز بارقه‌هایی از امید بین تولیدکنندگان ایرانی وجود داشت. اگر تولیدکننده ایرانی تا به حال مجبور بود که جور تجار و دلالان را هم در عرصه پرداخت مالیات بکشد و ده‌ها مالیات به انحای مختلف به مراجع دولتی و شبه‌دولتی بپردازد، با این حال از این مزیت برخوردار بودند که با بهره‌گیری از انرژی ارزان‌قیمت که متعلق به همه ملت ایران است، فاصله خود را نسبت به حفظ کنند، اما حالا قرار است این برتری هم به نام هدفمند کردن یارانه‌ها از دستش خارج شود.

این موضوع امروز به نگرانی اصلی تولیدکنندگان و صنعت‌گران ایرانی بدل شده است. صنعت ورشکسته خواهد شد عضو کمیسیون صادرات اتاق ایران با بیان اینکه تاثیر تورمی حذف یارانه‌ها بر کسی پوشیده نیست، می‌گوید: مسلماً افزایش نرخ‌ها روی بازار داخلی بیشتر از صادرات اثر دارد و صنعت ما به ورشکستگی کشیده می‌شود؛ لذا تنها راه‌حل موجود، مسئله نرخ ارز است. محسن حاجی‌بابا می‌گوید: نمی‌توان روی 30 درصد عواید حاصل از طرح هدفمند کردن یارانه‌ها که قرار است به صنایع کمک شود، حساب باز کرد.

وی با بیان اینکه باید به دنبال راهکار اساسی برای صنعت، بازار داخلی و صادرات کشور باشیم، تنها راه‌حل برون‌رفت از این مشکل را افزایش نرخ ارز می‌داند. به گفته وی، کشاورزی در ایران تحت فشار است و شاهد افزایش وارداتی میوه‌ها هستیم که با این نرخ ارز، کشاورزی ما نابود شده و آرام آرام رقبا بازار پسته ایران را نیز خواهند گرفت. وی پیشنهاد می‌دهد: چند انجمن باید تاثیرات طرح هدفمند کردن یارانه‌ها را پیگیری کرده و جدول دقیقی از آن استخراج شود، زیرا اجرای این طرح غیر از حامل‌های انرژی روی سایر مسائل هم تاثیر می‌گذارد.

حاجی بابا می‌گوید: پیشنهاد دیگر ما نیز این است که واحدهای صنعتی که میزان مصرف برق آنها بالای 2 مگاوات است، از شمول این قانون خارج شوند. حذف یارانه‌ها تاثیر روانی منفی شدیدی دارد عضو دیگری از خانواده بزرگ صادرکنندگان ایرانی می‌گوید: طرح هدفمند کردن یارانه‌ها تاثیر روانی منفی بسیار شدیدی بر روی قیمت‌ها در داخل کشور می‌گذارد و حتی مطرح شدن هدفمند کردن یارانه‌ها از هم اکنون موجب افزایش قیمت‌ها شده است.

محمدحسین روشنک با بیان اینکه "قطعاً این طرح تا 5 سال آینده اجرا نخواهد شد"، می‌گوید: اصل طرح هدفمند کردن یارانه‌ها، طرح خوبی است، اما باید از همان 5 سال قبل که دولت قبل طرح را مطرح کرد، اجرا می‌شد. وی پروسه اجرای طرح هدفمند کردن یارانه‌ها را 10 ساله، اما فشار و تاثیرات آن بر جامعه و اقتصاد کشور را یکساله می‌داند. روشنک می‌افزاید: تا سال جدید هرچه صادرات داشته باشیم، قطعاً از سال آینده با شرایط موجود از جمله طرح هدفمند کردن و تثبیت نرخ ارز، صادراتمان تنها در کالاهایی خلاصه می‌شود که منحصر به ایران است و در کالاهایی که رقیب داریم به ویژه در صنایع تبدیلی، صادرات ما به حداقل ممکن خواهد رسید.

مرتضی عراقچی، عضو هيئت مديره اتحاديه توليد و صادركنندگان فرش ايران نیز با تایید کاهش صادرات و با بیان اینکه "صادرات ایران مانند بیمار در حال فوت است"، می‌گوید: دولت و مجلس به هیچ وجه با افزایش نرخ ارز موافقت نخواهند کرد. وی تصریح می‌کند: صادرات و کالاهای سنتی ایران در حال حذف شدن از بازارهای جهانی هستند و باید فکر جدی برای صادرات ایران شود. بازارهاي صادراتي را در صورت ثابت ماندن نرخ ارز از دست مي‌دهيم در صورت حذف يارانه‌هاي انرژي و ثابت ماندن نرخ ارز، بسياري از بازارهاي صادراتي خود را از دست خواهيم داد.

مجيد تجار، صادركننده سنگ با بيان اين مطلب می‌گوید: پس از حذف يارانه‌هاي انرژي، هزينه‌هاي توليد به شدت افزايش و به همان نسبت نيز قدرت رقابت‌پذيري واحدها كاهش خواهد يافت. وي با بيان اين‌كه در آن شرايط دولت بايد نرخ ارز را شناور كند، خاطرنشان می‌كند: در صورت ثابت ماندن نرخ ارز، واحدها به كلي قدرت رقابت‌پذيري‌شان كاهش يافته و بازارهاي صادراتي را از دست خواهند داد. به گفته او با توجه به آن‌كه سوخت به‌ويژه گازوئيل بخش عمده‌اي از هزينه‌هاي توليد سنگ خام را تشكيل مي‌دهد، هرگونه تغيير در قيمت سوخت، قيمت تمام شده انواع سنگ را افزايش مي‌دهد.

وي ادامه می‌دهد: به دنبال افزايش هزينه‌هاي توليد سنگ خام در معادن، هزينه‌هاي حمل آن به كارخانه‌هاي فرآوري نيز به دليل حجيم و سنگين بودن اين كالا افزايش خواهد يافت. اين صادركننده سنگ با بيان اين‌كه سهم زيادي از قيمت تمام شده فرآوري سنگ مربوط به هزينه‌هاي برق مصرفي است، تصريح می‌كند: در صورت حذف يارانه‌ برق هزينه تمام شده فرآوري سنگ در كارخانه‌ها افزايش خواهد يافت. وي می‌افزاید: در آن شرايط بخش عمده‌اي از معادن و كارخانه‌هاي فرآوري سنگ گرانيت تعطيل خواهند شد، زيرا در صورت افزايش هزينه‌هاي انرژي، توليد و فرآوري سنگ گرانيت با توجه به هزينه‌هاي تمام شده آن و ورود سنگ ارزان قيمت چيني به هيچ وجه مقرون‌ به‌صرفه نخواهد بود. توان رقابت با عراق و ترکیه را هم نخواهیم داشت یک فعال اقتصادی دیگر نیز معتقد است که با اجرای آنچه دولت هدفمند کردن یارانه‌ها می‌خواند، صادرات و مزیت رقابتی ایران به صفر نزدیک خواهد شد.

محمود امانت می‌گوید: ما توان رقابتی در بازارهای هدف را نداریم، قدرت رقابت با ترکیه و عراق را هم نداریم، این نرخ بهره هم برای بخش صادرات، ظلم بزرگی است. عضو کمیسیون صادرات اتاق ایران با اشاره به بررسی‌های انجام شده درباره تاثیر هدفمند کردن یارانه‌ها در بخش حامل‌های انرژی بر روی 200 واحد صنعتی نمونه از بین 3 هزار واحد صنعتی استان یزد تصریح می‌کند: طبق بررسی‌های انجام شده، حامل‌های انرژی (آب، برق، سوخت) که خود واحد صنعتی مصرف می‌کند 2/2 درصد قیمت تمام شده را تشکیل می‌دهد و در بخش حمل و نقل 8/6 درصد قیمت تمام شده است.

به گفته وی، وقتی حامل‌های انرژی 233 درصد گران می‌شود 9 درصد در تولید واحدهای صنعتی تغییر به وجود می‌آید و نهایتاً 2/11 درصد در قيمت تمام شده در یک واحد صنعتی تغییر ایجاد می‌شود. وی ادامه می‌دهد: اگر طرح هدفمند کردن یارانه‌ها 5 ساله اجرا شود هر سال 2 تا 4 درصد تغییر قیمت خواهیم داشت و روی کالاهای صنعتی 4/2 درصد تغییر ایجاد می‌شود که باید روی مدیریت این تغییر، کار جدی انجام شود. وی با بیان اینکه "40 درصد ظرفیت بخش صنعت خالی است"، می‌افزاید: اگر دولت بر روی 40 درصد کارخانجات سرمایه‌گذاری و ظرفیت‌های موجود را فعال کند، هزینه‌ها تصاعدی پایین می‌آید که ضمن اشتغالزایی پایدار قیمت‌ها نیز 22 درصد کاهش می‌یابد.

کاهش احتمالی 20 درصدی صادرات ایران چنانچه طرح هدفمند کردن یارانه ها با همین شکل فعلی تصویب شود و شورای نگهبان نیز به آن ایراد نگیرد، سالی 20 هزار میلیارد تومان یارانه حذف خواهد شد و باید دید این رقم چه تاثیری در صادرات کشور خواهد داشت. اسدالله عسگراولادی، رئیس قدرتمند کمیسیون صادرات اتاق ایران و از فعالان قدیمی اقتصادی کشور نیز با بیان این مطالب، عمق نگرانی صادرکنندگان ایرانی را به تصویر می‌کشد. وی می‌گوید: بی‌تردید حذف یارانه‌های انرژی، قیمت تمام شده کالاهای صادراتی را بین 5 تا 15 درصد بالا می‌برد. البته این آمار بدون احتساب اجرت نیروی کار است و چنانچه دستمزد نیروی کار نیز بالا برود، قطعاً قیمت تمام شده کالا بیش از 10 درصد افزایش خواهد داشت.

وی ادامه می‌دهد: دولت حاضر نیست که این مسئله را با نرخ ارز جبران کند، به جایزه‌های صادراتی هم اعتقاد نداریم، زیرا از پایه و اساس دچار اشکال است. لذا بخش خصوصی در نظر دارد به تصمیم جامع و هماهنگی برای ارائه پیشنهادات و راهکارهای حل تاثیرات اجرای هدفمند کردن یارانه‌ها بر روی صادرات رسیده و نظرات خود را به مجلس ارائه کند. وی با اشاره به تاثیرات حذف یارانه حامل‌های انرژی خاطرنشان می‌کند: وقتی یارانه‌ها حذف شود، برق کشاورزی حداقل 10 برابر می‌شود که این مسئله روی محصولات کشاورزی اثر می‌گذارد، در بخش حمل و نقل و نیروی کار نیز قطعاً اثرات منفی به دنبال خواهد داشت.

وی این سئوال را مطرح می‌کند که چنانچه حقوق نیروی کار تغییر نکند و قیمت‌ها بالا برود، چطور می‌توان با این وضعیت اقتصادی زندگی کرد؟ رئیس کمیسیون صادرات اتاق ایران پیش‌بینی می‌کند که بهار آینده صادرات ایران 20 درصد کاهش خواهد داشت. انرژی ارزان موهبتی خدادادی است، یارانه دولت نیست بسیاری از کارشناسان مستقل اعتقاد دارند که انرژی ارزان‌قیمت برای ایرانیان، حق مسلم آنهاست و دولت سعی دارد به اشتباه مردم را متقاعد کند که این موضوع یارانه‌ای است که از سوی دولت پرداخته می‌شود. این افراد اعتقاد دارند که همان گونه که دولت در حال بهره‌گیری از ذخایر عظیم انرژی در کشور برای گذران امور خود است، به همان اندازه و حتی بیشتر، این مردم هستند که برای در اختیار داشتن سهمی از این ذخایر، محق هستند، امری که پیشتر خود احمدی‌نژاد تحت لوای شعار آوردن نفت بر سر سفره مردم از آن سخن گفت و بعدها تکذیب کرد.

احمد پورفلاح، عضو کمیسیون صنعت اتاق ایران در این باره می‌گوید: صنایع ایران از مزیت انرژی بهره می‌برند، اما با این طرح مزیت انرژی از صنایع گرفته خواهد شد. پورفلاح با بیان این مطلب که "دهک‌های پایین را با چه معیاری می‌خواهند تعیین کنند"، تصریح کرد: انرژی یک موهبت خدادادی است و باید به همه اقشار یکسان برسد تا از نارضایتی عمومی جلوگیری شود، زیرا تکیه به آمار غلط خروجی غلط نیز به همراه دارد. تجربه کشورهایی مانند آرژانتین و مصر نشان داده است که با حذف یارانه‌ها نباید بحران‌های اجتماعی را نادیده گرفت. نکته‌ای که دولت به عمد یا سهوا آن را نادیده می‌گیرد.

وارطان داوتیان