وارطان داوتیان

حساس‌ترين مرحله از فرايند راه‌اندازي اولين نيروگاه اتمي ايران بالاخره هفته گذشته با حضور رييس سازمان انرژي اتمي کشورمان آغاز شد و محمود جعفري ـ مجري طرح نيروگاه بوشهر ـ ساعتي پيش در گفت‌وگو با خبرنگار ايسنا، از قرار گرفتن چهلمين مجتمع سوخت در قلب رآكتور در روز شنبه خبر داد.

خبرگزاري دانشجويان ايران - تهران سرويس: انرژي هسته‌يي به گزارش خبرنگار انرژي هسته‌يي خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، با قرار گرفتن اولين مجتمع سوخت در داخل رآکتور نيروگاه بوشهر، حساس‌ترين مرحله از فرايند راه‌اندازي اين نيروگاه آغاز شد، اين در حالي بود که در هفته‌هاي اخير جوسازي‌هاي بين‌المللي درباره برخي مشکلات در نيروگاه تحت تاثير ويروسي به نام "استاکس‌نت" اذهان عمومي را به خود مشغول كرده بود.
عمليات سوخت‌گذاري رآکتور نيروگاه بوشهر صبح روز سه‌شنبه (5 آبان) با حضور رسمي علي‌اکبر صالحي ـ رييس سازمان انرژي اتمي ـ و هياتي متشکل از معاونانش در اين سازمان در حالي که سومين مجتمع سوخت در داخل راکتور قرار مي‌گرفت، دنبال شد. با وجود اين كه در خبرها آمده بود تعدادي از مسوولان روس نيز در اين مراسم حاضر خواهند بود، اما سوخت‌گذاري بدون حضور مسوولان روسي آغاز شد. رييس سازمان انرژي اتمي ابتدا در جلسه‌اي کاري در جريان کار فرآيند راه‌اندازي نيروگاه قرار گرفت و پس از آن از ساختمان رآکتور بازديد کرد.
علي‌اکبر صالحي از زماني که سکان‌داري برنامه هسته‌يي کشور را بر عهده گرفته است، تکميل و راه‌اندازي نيروگاه بوشهر را در اولويت کاري خود قرار داده است؛ برنامه‌اي که بيش از سي سال از آغاز ساخت آن توسط آلمان‌ها در سال 56 ـ 1355 و بيش از 10 سال از 1995 زماني که روس‌ها قرار بوده آن را تکميل و راه‌اندازي کنند، مي‌گذرد. از اين رو شايد صالحي بيش از هر جاي ديگر براي پيشبرد برنامه هسته‌يي تاکنون در مسير تهران ـ بوشهر در تردد بوده است.
صالحي سه‌شنبه هفته گذشته از آغاز و انجام موفقيت‌آميز عمليات سوخت‌گذاري در داخل رآکتور خبر داد و اين روز را به عنوان نقطه عطفي در فرآيند راه‌اندازي نيروگاه بوشهر که حساس‌ترين مرحله است، نام برد. هر چند به نظر مي‌آيد نيروگاه بوشهر از ماه‌ها پيش روزهاي حساسي را پشت سر مي‌گذارد.
سوخت نيروگاه بوشهر 30 مردادماه پس از دو سال که سوخت از روسيه به ايران منتقل شده است به داخل استخر جنب رآکتور منتقل شد و پس از دو ماه با وجود برخي مشکلات فني و جوسازي‌هاي بين‌المللي درباره تنها نيروگاه اتمي در منطقه به گفته رييس سازمان انرژي اتمي "بالاخره" عمليات انتقال سوخت به رآکتور آغاز شد و اميدواريم آخرين "بالاخره" درباره نيروگاه بوشهر از زبان مردم کشورمان به ويژه مردم شهر بوشهر شنيده شود.
صالحي در کنفرانس خبري در حاشيه آغاز سوخت‌گذاري گفت: "اميدوارم فرايند سوخت گذاري 163 مجتمع سوخت در رآکتور 2 ماهه به انجام رسد و اگر همه چيز به خوبي پيش رود در بهمن‌ماه شاهد اتصل برق نيروگاه بوشهر به شبکه سراسري برق کشور باشيم."
به گزارش ايسنا، پيش از اين هر بار که تاريخي براي راه‌اندازي و بهره‌برداري از نيروگاه بوشهر به ويژه از سال 86 به بعد از سوي روس‌ها و البته با توافق ايراني‌ها مطرح شده، اين تاريخ در تابستان بوده است. براي اولين‌بار است که تاريخ اعلام شده از سوي مسوولان ايراني و روسي براي اتصال برق نيروگاه به شبکه سراسري در زمستان (بهمن) اعلام مي‌شود.
رييس سازمان انرژي اتمي گفت: ‌"اميدواريم در اواخر بهمن‌ماه حدود 40 درصد يعني 400 مگاوات قدرت اسمي نيروگاه را به شبكه سراسري وصل كنيم."
خبرنگار اعزامي ايسنا به همراه برخي خبرنگاران موفق شدند در ساعات پاياني اولين روز از سوخت‌گذاري و در حالي که ششمين مجتمع سوخت در حال انتقال به داخل رآکتور به وسيله ماشين سوخت‌گذار بود از ساختمان رآکتور و عمليات سوخت‌گذاري بازديد کنند. آخرين‌بار خبرنگاران و رسانه‌هاي گروهي داخلي و خارجي در زمان شست‌وشوي رآکتور (افتتاح واحدهاي پشتيباني نيروگاه اتمي بوشهر) از اين ساختمان بازديد کرده بودند.
پوشيدن روپوش و گذاشتن کلاه ايمني و نصب دزيمتر (سيستم آشكارساز پرتوهاي هسته‌يي) براي مشخص شدن ميزان آلودگي فضا به مواد راديواکتيو (اشعه آلفا، بتا و گاما) مقدمات کار براي ورود افراد غيرپرسنل به ساختمان رآکتور است. همراه داشتن دزيمتر در حالي که هنوز هيچ فعل و انفعال شيميايي در راکتور صورت نگرفته است صرفا براي اطمينان و ايمني کارکنان و افراد در رفت و آمد به ساختمان رآکتور است و البته تمريني براي روزهاي آينده، چرا که هر فردي بايد پس از شروع به کار نيروگاه دزيمتر خود را به همراه داشته باشد.
در طبقه همکف اتاقي قرار دارد که گفته مي‌شود ماشين سوخت‌گذار از آن‌جا از طريق کامپيوتر کنترل مي‌شود. هر يک از مجتمع‌هاي سوخت براي قرار گرفتن در رآکتور داراي غنا و مختصات خاص خود هستند و اين مختصات در اتاق کنترل به ماشين سوخت‌گذار داده مي‌شود. به سمت رآکتور مي‌رويم. قوس‌دار شدن ديوار حاکي از آن است که به گنبد نزديک مي‌شويم. اطلاعيه‌هايي هشدار‌آميز مبني بر ممنوعيت آوردن هرگونه خوراکي، نوشيدني، تلفن همراه و غيره به زبان فارسي بر ديوار نصب شده است. پله‌هاي فلزي را طي مي‌کنيم تا به ورودي رآکتور در ارتفاع 21 متري ـ محوطه‌اي كه در آن مجموعه رآكتور، استخر قرار دارد ـ مي‌رسيم و از آن‌جا به بعد ديگر طبقه‌اي نيست. جنب ورودي محوطه رآکتور دري است که گفته مي‌شود پشت آن مجتمع‌هاي سوخت قرار دارند.
ساختمان رآكتور به دو در اصلي و يك در براي مواقع اضطراري مجهز است. کارکنان ايراني و روسي مشغول به کار هستند. مدت‌هاست که كاركنان نيروگاه بوشهر سه شيفته مشغول به کارند. کارکنان ايراني لباس‌هاي يکسره قرمز و کارکنان روسي با لباس‌هاي دو تکه سفيد بر تن در بخش‌هاي مختلف حضور دارند،‌ مشغول به كارند. هنگام ورود بيش از هر چيز ماشين غول‌پيکر سوخت‌گذار که بر روي ريلي به شکل دايره در حرکت است و تقريبا تمام فضاي مياني محوطه را اشغال کرده نظرها را به خود جلب مي‌کند. استخر بزرگ سوخت اولين بخشي است که پس از ماشين سوخت گذار ديده مي‌شود. چاهک مياني چسبيده به استخر قرار دارد و سپس رآکتور که تنها ديواره فلزي آن از جايي که ايستاده‌ايم ديده مي‌شود. اين سه يعني استخر بزرگ، چاهک و رآکتور به يکديگر راه دارند و هنگامي که سوخت‌گذاري انجام مي‌شود و درپوش رآکتور گذاشته مي‌شود اين بخش‌ها از يكديگر جدا مي‌شوند. هم‌چنين در زمان قرار دادن سوخت‌هاي مصرف شده در استخر نيز اين بخش‌ها (استخر و چاهك) از يكديگر جدا مي‌شوند. در حال حاضر استخر و چاهک خشک هستند. دور تا دور محوطه رآکتور نرده‌گذاري و با پلاستيك پوشيده شده است. از نرده به آن طرف حتي کارکنان مجاز به ورود نيستند. دماي محوطه مطلوب است، محوطه رآکتور که عمليات سوخت‌گذاري در آن در حال انجام است، روزهاي حساسي را مي‌گذراند. افتادن هر شيئي به داخل رآکتور موجب بر هم خوردن بسياري از محاسبات و عقب افتادن از برنامه کاري مي‌شود، از اين رو يکي از نگراني‌هاي کارکنان و مسوولان نيروگاه از ورود افرادي غير از کارکنان و بازديدهاي دسته جمعي به همين خاطر است. همين مساله باعث مي‌شود تا دقايقي که در آن‌جا هستيم دست‌مان از کلاه ايمني و دزيمتر نصب شده بر روپوش‌مان جدا نشود. اجازه بازديد از جهات مختلف به دليل مسايل ايمني داده نمي‌شود، در زير پايمان در طبقه همکف تعدادي از مجتمع‌هاي سوخت قرار دارند كه قبل از انتقال به قلب از سلامت آن‌ها بايد اطمينال حاصل شود. يکي از مهندسان ايراني حاضر در آن‌جا توضيحاتي را درباره ساختار مجتمع‌هاي سوخت ارايه مي‌کند.
به گزارش ايسنا، منبع توليد گرما سوخت هسته‌يي از نوع دي‌اكسيد اورانيوم غني‌شده با غناي مختلف است. سوخت هسته‌يي به صورت قرص‌هاي استوانه‌يي به قطر 57/7 و ارتفاع 12 ميلي‌متر ساخته شده كه در درون ميله‌هاي سوخت قرار دارد. تعداد 311 ميله سوخت با آرايش شش ضلعي، يك مجتمع سوخت را مي‌سازند و تعداد 163 مجتمع سوخت در كنار هم قلب رآكتور را تشكيل مي‌دهند. كنترل واكنش هسته‌يي و در نتيجه كنترل رآكتور به كمك اسيد بوريك محلول در آب، به همراه ميله‌هاي كنترل كه به محرك‌هاي سيستم كنترل و حفاظت متصل است، انجام مي‌شود.
رآكتور نيروگاه اتمي بوشهر از نوع آب سبك تحت فشار است كه توان توليد 3000 Mwt انرژي گرمايي را داشته و متشكل از يك پوسته از جنس فولاد كربني است كه با فولاد ضد زنگ پوشش داده شده است و درون آن قلب رآكتور(Core)، سپر حرارتي و نوتروني (Core baffle)، نگهدارنده قلب (Core barrel)، محافظ كانال‌هاي هادي قرار گرفته و توسط درپوش رآكتور (Upper Unit)، بسته مي‌شود. آب كه به عنوان كند كننده نوترون و خنك كننده استفاده مي‌شود توسط پمپ‌هاي مدار اول وارد رآكتور مي‌شود و پس از برداشت حرارت از قلب رآكتور به سمت مولد‌هاي بخار هدايت شده و درآن‌جا با تبادل حرارت با آب مدار دوم بخار توليد مي‌شود.
يك رآكتور از محرك ميله‌هاي كنترل، درپوش رآكتور، پوسته اصلي رآكتور،‌ نگهدارنده قلب رآكتور، محافظ كانال‌هاي هادي، قلب‌ رآكتور، ورودي خنك‌كننده و خروجي خنك‌كننده تشكيل شده است.
به گزارش خبرنگار ايسنا،‌ ماشين سوخت‌گذار که به جرثقيلي عظيم‌الجثه شبيه است توسط يک ايراني در اتاقکي که بر روي آن قرار دارد، هدايت مي‌شود. هيچ دخالت انساني در کار سوخت‌گذاري صورت نمي‌گيرد. لوله‌اي به طول و قطري بيش از طول و قطر يک مجتمع سوخت از ماشين سوخت‌گذار آويزان است که نقش چنگک در جرثقيل‌هاي معمولي را ايفا مي‌کند. اين لوله در حرکتي شبيه "بلعيدن" مجتمع سوخت را در داخل خود قرار داده و چرثقيل با حرکت بر روي ريل آن را در قلب رآكتور كه 10 متر پايين‌تر از سطحي است كه در آن قرار داريم در جاي تعيين شده براي آن قرار مي‌دهد. به گفته مهندسان ايراني حاضر در محوطه رآکتور، از زمان آغاز عمليات سوخت‌گذاري به طور ميانگين و در ساعات کاري قرار دادن هر مجتمع در رآکتور حدود دو ساعت به طول مي‌انجامد که اين زمان با احتساب در نظر گرفتن تمامي مسايل و مشکلات، احتمالي و غيرقابل پيش‌بيني است. 163 مجتمع سوخت بايد به وسيله ماشين سوخت‌گذار در داخل رآکتور قرار گيرد.
چهار مخزن خنك‌كننده در دو سوي محوطه مذكور قرار دارد كه در مواقع اضطراري از آن‌ها استفاده مي‌شود. درپوش‌هاي رآكتور در چندين لايه در جنب رآكتور قرار دارد كه پس اتمام سوخت‌گذاري و قرار گرفتن استوانه‌اي كه كابل‌هاي بسياري در آن قرار دارد و به رآكتور متصل مي‌شود بر روي رآكتور قرار مي‌گيرد.
به گزارش ايسنا، کار ساخت نيروگاه اتمي بوشهر اندکي پس از امضاي تفاهم‌نامه و انتخاب محل ساخت نيروگاه در منطقه هليله واقع در 12 کيلومتري جنوب شرقي شهرستان بوشهر توسط شرکت آلماني کرافت ورک يونيون به دليل اصرار سازمان انرژي اتمي در 1353 آغاز شد. قرار بود شرکت آلماني در پايان 1359 واحد اول نيروگاه بوشهر را به بهره برداري برساند. با وقوع انقلاب اسلامي و آغاز بهانه‌گيري‌هاي غرب به دليل فاصله گرفتن ايران از جبهه غرب و پس از مدتي وقوع جنگ تحميلي و البته واقف نبودن به اهميت انرژي صلح‌آميز هسته‌يي از سوي برخي مسوولان وقت، آلمان‌ها از ساخت و تکميل نيروگاه بوشهر کناره‌گيري کردند. پس از آن اين پروژه تا سال‌هاي 95 ـ 1994 متوقف ماند تا اين که ايران تصميم گرفت اين نيروگاه نيمه تمام را پايان برساند. از اين رو با کشورهاي متعددي براي تکميل آن به رايزني پرداخت و در نهايت روس‌ها اين معامله را پذيرفتند. بنا بود نيروگاه بوشهر در سال 2000 راه‌اندازي شد که تاکنون به تاخير افتاده است.

1389/08/08 10-30-2010 15:03:54 8908-04803: كد خبر