یادداشتی از آل اسحاق
کلیدواژه‌های امیدبخش
رئیس اتاق بازرگانی و صنایع و معادن تهران در یادداشتی بر ضرورت توسعه صادرات، اجرای دقیق سیاستهای اصل 44 و بهبود فضای کسب و کار تاکید کرده و از مسئولان خواسته است در سایه مدیریت صحیح منابع مالی و منابع انسانی، تهدیدها را به فرصت تبدیل کنند.
مقام معظم رهبری از ابتدای امسال به مناسبتهای مختلف در حوزه های مختلف اقتصادی ورود کرده و رهنمودهایی فرموده اند که ضرورت دارد همه دست اندرکاران اجرایی و سیاست گذار و همه فعالان اقتصادی با دقت و تامل در این بیانات، هر کدام برنامه ریزی مناسبی برای تحقق منویات رهبری معظم داشته باشند.
برای درک صحیح بیانات رهبری ، باید فرموده های ایشان را به صورت یک بسته سیاستی درنظر گرفت و براساس آن سازوکاری تنظیم کرد که به منویات ایشان، نزدیک باشد. بنابراین لازم است درابتدا محورسخنان ایشان را مشخص کنیم و پس ازآن به هدف مورد نظر ایشان نزدیک شویم.
"شرایط تحریمی"، شاید مهم ترین دلیلی بود که از سوی رهبرانقلاب مطرح شد تا پس ازآن ایشان، سخن از" اقتصاد مقاومتی" به میان بیاورند. "مدیریت واردات"محوردیگری از بیانات ایشان بود وپس ازآن، ایشان از لزوم "بهبود فضای کسب وکار" سخن گفتند وبراین نکته هم تاکید کردند که ضروری است "منابع" به شکلی صحیح دراقتصاد کشور مدیریت شود.
درادامه، ایشان از" لزوم بالا بردن کیفیت تولید داخل" یاد کردند اما براین نکته مهر تایید زدند که لازم نیست درها را ببندیم وبه بهانه حمایت از تولید داخل، مصرف کننده را ازدسترسی به کالای با کیفیت محروم کنیم. اکنون این پرسش مطرح است که منظور مقام معظم رهبری از طرح زنجیرواره این واژه ها چیست و اصولا چه ارتباطی میان کلیدواژه های بیانات ایشان وجود دارد؟
هدف ایشان ازطرح موضوع "تولیدصادرات محور" که اشاره مستقیمی به نظریه "توسعه صادرات"دارد چیست وچه ارتباطی میان آن بیانات با رهنمودهای ایشان درمورد "تقویت تولید ملی" و"مدیریت واردات" و"اقتصادمقاومتی" وجود دارد؟
به اعتقاد نگارنده، همه سخنان رهبرمعظم انقلاب درراستای هم قرار دارد و تکمیل کننده هم است و این گونه نیست که هرسخن معنی ومفهومی متمایزداشته باشد. برای آن که از مجموع بیانات رهبر انقلاب در چندماه گذشته، برداشتی نزدیک به منویات ایشان داشته باشیم،ضروری است یک باردیگر آن چه ایشان از ابتدای سال مطرح کرده اند را مرور کنیم.
1-مقام معظم رهبری در ابتدای سال در جریان بازدید از شرکت ایران خودرو فرمودند بخش های صنعتی باید محصولات خود را با محوریت صادرات تولید کنند و دستگاه های مختلف دولتی نیز باید تلاش چندجانبه و هنرمندانه بازار صادراتی را تامین کنند. هم چنین ایشان بر لزوم افزایش کیفیت کالای تولیدی و افزایش رقابت پذیری توصیه فرمودند.
معنی راهبردی فرموده رهبری این بود که صادرات، به‌ویژه صادرات صنعتی، به‌عنوان موتور محرک اقتصاد قرار گیرد.این همان استراتژی "توسعه صادرات "است که در پنج دهه اخیر رشد وشکوفایی بی نظیری برای بسیاری از اقتصاد های جهان به دنبال داشته است.
2- در دیدار با کارگزاران و مدیران نظام ضرورت مدیریت واردات را مورد تاکید قرار داده و فرمودند ضرورت دارد واردات مدیریت شود اما این به معنای آن نیست که واردات به طور کامل محدود شود .
نگرش اصلی در تنظیم استراتژی و بیان مأموریت می بایست بر مبنای تولید صادرات محور مبتنی بر "نگرش درون زای بیرون نگر" استوار باشد در این صورت مأموریت اصلی مدیریت واردات این گونه تعریف می شود" واردات برای تولید در جهت تأمین بهینه نیازهای داخلی و صادرات".
با توجه به این تعریف واردات نه تنها مذموم نیست بلکه همانگونه که مقام معظم رهبری فرمودند ضروری هم هست.اما واردات درچه شرایطی مذموم است؟ دراین مورد دیدگاه اصلی این است که واردات در مواردی که به تولید کشور آسیب می زند غیر ضروری است.
با مختصر مطالعه وضعیت کشورهای موفق در توسعه اقتصادی در رابطه چگونگی و حجم صادرات و واردات و ترکیب کالاهای وارداتی صادرات مشخص می شود یکی از عوامل موفقیت این کشورها مدیریت صحیح چرخه تولید ، صادرات و واردات است که دقت نظر در بیانات رهبری هم مؤید همین نکته است.
3- مقام معظم رهبری هم چنین در دیدار با کارآفرینان و فعالان بخش خصوصی به اقتصاد مقاومتی و لزوم تولید و صادرات کالای باکیفیت تاکید کردند و با این نکته حق و حقوق مصرف کنندگان را به تولیدکنندگان گوشزد کردند.
ایشان موارد مختلف دیگری چون اصل 44 را تذکر داده و هم چنین ضرورت و اقدامات ضروری برای رسیدن به اهداف چشم انداز و ضرورت تسریع و اقدامات جامع در زمینه هایی چون ... و هم چنین در سال کار و تلاش مضاعف و ضرورت توجه به عدالت وپیشرفت تاکید داشته اند.
***حال با توجه به کلید واژه های بیانات اخیر ایشان یعنی" تولید صادرات محور"، "مدیریت واردات"،"تولید با کیفیت"،"اقتصاد مقاومتی" و "نگاه جامع در اجرای اصل 44 "این سوال مطرح است که آیا عناوین فوق عناوین انتزاعی و مجزا از همدیگر هستند؟. ارتباط بین این کلید واژه ها چیست وچگونه می شود از مجموعه بیانات و رهنمودهای ایشان ،الگویی اقتصادی تهیه وتدوین کرد؟
استنباط و برداشت من این است که مقام معظم رهبری با توجه به شرایط موجود و ملاحظه فرصت ها و تهدیدها و رسالت آرمان های انقلابی و اقتضائات زمانی حساس داخلی و پیرامونی، رهنمودهایی دارند که باید آن را در چهارچوب یک استراتژی منسجم و مشخص مورد مطالعه قرار داد. بر اساس مبانی این استراتژی که جزببات آن بارها از سوی ایشان تببین شده است چند نکته باید مورد توجه مسئولان و برنامه ریزان کشور قرار گیرد.
الف- براساس رهنمودهای رهبری، نگرش به اقتصاد باید مبتنی بر" نگاه درون زای برون نگر" باشد یعنی با توجه به استعداد و توانایی های مختلف داخلی تولیدات کشور باید بر پایه صادرات شکل گیرد ومحصولات تولیدی از نظر نوع و سلیقه تولید و کیفیت باید جایگاه خود را در منطقه و جهان یافته و قابل رقابت در بازارهای جهانی باشد.
ب-واردات باید مدیریت شود.ماموریت واردات باید بر اساس همان نگاه توسعه صادرات برمبنای "واردات برای تولید در جهت توسعه صادرات" شکل گیرد.
ج- تولید در کشور باید اقتصادی و قابل رقابت باشد به نحوی که مصرف کننده در میان کالاهای داخلی و خارجی حق انتخاب داشته باشد و آزادانه بتواند کالای دلخواه خود را انتخاب کند و طبیعی است که اگر کیفیت تولید داخلی بالا باشد مصرف کننده، کالای داخلی را انتخاب می کند.بنابراین سیاست گذاران باید به گونه ای برنامه ریزی کنند که شرایط برای تولید با کیفیت فراهم شود.
د-با اجرای دقیق و به موقع اصل 44 قانون اساسی چه در واگذاری ها و چه در سرمایه گذاری های جدید دولت با واگذاری مالکیت و هم چنین مدیریت امور به بخش غیردولتی شرایط را برای رقابت پذیری بیشتر اقتصاد فراهم کرده و خود به هدایت، نظارت و سیاست گذاری بنشیند.
ه- با توجه به چالش های موجود در نظام سیاسی جهان ضرورت دارد تهدیدهای جهانی علیه جمهوری اسلامی ایران به فرصت های اقتصادی تبدیل شود و این کار امکان پذیر نیست مگر در سایه مدیریت صحیح منابع مالی و منابع انسانی. تجربه تحریم ها البته مؤید این نکته است که ما هرزمان به شکلی صحیح،سیاست گذاری کرده ایم ومنابع به صورت بهینه به اقتصاد تزریق شده است، اثر تحریم ها به شدت کاهش یافته واگر منظور تحریم کنندگان،وارد کردن فشار به کشور بوده،این نتیجه هرگز حاصل نشده وبرعکس،تولید داخل شکوفاتر شده است.
و- ایشان به درستی بهبود فضای کسب و کار را مورد تاکید قرار دادند و خواستار تسهیل فضای کسب و کار در کشور شدند که این اصلاح ساختار امکان پذیر نیست مگر در سایه برنامه ریزی مناسب و توجه به شاخص های تعیین شده در اسناد بالادستی نظام از جمله سندچشم انداز و سیاست های فراقوایی چون اصل 44.
دراین زمینه فعالان بخش خصوصی که مجموعه بیانات مقام معظم رهبری را نسخه ای امید بخش برای اصلاح ساختار اقتصاد کشور می دانند،آمادگی خود را برای هرگونه همکاری با دولت ومجلس محترم اعلام می دارند ودراین زمینه ازهیچ تلاشی فرو گذار نخواهند بود.
برای درک صحیح بیانات رهبری ، باید فرموده های ایشان را به صورت یک بسته سیاستی درنظر گرفت و براساس آن سازوکاری تنظیم کرد که به منویات ایشان، نزدیک باشد. بنابراین لازم است درابتدا محورسخنان ایشان را مشخص کنیم و پس ازآن به هدف مورد نظر ایشان نزدیک شویم.
"شرایط تحریمی"، شاید مهم ترین دلیلی بود که از سوی رهبرانقلاب مطرح شد تا پس ازآن ایشان، سخن از" اقتصاد مقاومتی" به میان بیاورند. "مدیریت واردات"محوردیگری از بیانات ایشان بود وپس ازآن، ایشان از لزوم "بهبود فضای کسب وکار" سخن گفتند وبراین نکته هم تاکید کردند که ضروری است "منابع" به شکلی صحیح دراقتصاد کشور مدیریت شود.
درادامه، ایشان از" لزوم بالا بردن کیفیت تولید داخل" یاد کردند اما براین نکته مهر تایید زدند که لازم نیست درها را ببندیم وبه بهانه حمایت از تولید داخل، مصرف کننده را ازدسترسی به کالای با کیفیت محروم کنیم. اکنون این پرسش مطرح است که منظور مقام معظم رهبری از طرح زنجیرواره این واژه ها چیست و اصولا چه ارتباطی میان کلیدواژه های بیانات ایشان وجود دارد؟
هدف ایشان ازطرح موضوع "تولیدصادرات محور" که اشاره مستقیمی به نظریه "توسعه صادرات"دارد چیست وچه ارتباطی میان آن بیانات با رهنمودهای ایشان درمورد "تقویت تولید ملی" و"مدیریت واردات" و"اقتصادمقاومتی" وجود دارد؟
به اعتقاد نگارنده، همه سخنان رهبرمعظم انقلاب درراستای هم قرار دارد و تکمیل کننده هم است و این گونه نیست که هرسخن معنی ومفهومی متمایزداشته باشد. برای آن که از مجموع بیانات رهبر انقلاب در چندماه گذشته، برداشتی نزدیک به منویات ایشان داشته باشیم،ضروری است یک باردیگر آن چه ایشان از ابتدای سال مطرح کرده اند را مرور کنیم.
1-مقام معظم رهبری در ابتدای سال در جریان بازدید از شرکت ایران خودرو فرمودند بخش های صنعتی باید محصولات خود را با محوریت صادرات تولید کنند و دستگاه های مختلف دولتی نیز باید تلاش چندجانبه و هنرمندانه بازار صادراتی را تامین کنند. هم چنین ایشان بر لزوم افزایش کیفیت کالای تولیدی و افزایش رقابت پذیری توصیه فرمودند.
معنی راهبردی فرموده رهبری این بود که صادرات، به‌ویژه صادرات صنعتی، به‌عنوان موتور محرک اقتصاد قرار گیرد.این همان استراتژی "توسعه صادرات "است که در پنج دهه اخیر رشد وشکوفایی بی نظیری برای بسیاری از اقتصاد های جهان به دنبال داشته است.
2- در دیدار با کارگزاران و مدیران نظام ضرورت مدیریت واردات را مورد تاکید قرار داده و فرمودند ضرورت دارد واردات مدیریت شود اما این به معنای آن نیست که واردات به طور کامل محدود شود .
نگرش اصلی در تنظیم استراتژی و بیان مأموریت می بایست بر مبنای تولید صادرات محور مبتنی بر "نگرش درون زای بیرون نگر" استوار باشد در این صورت مأموریت اصلی مدیریت واردات این گونه تعریف می شود" واردات برای تولید در جهت تأمین بهینه نیازهای داخلی و صادرات".
با توجه به این تعریف واردات نه تنها مذموم نیست بلکه همانگونه که مقام معظم رهبری فرمودند ضروری هم هست.اما واردات درچه شرایطی مذموم است؟ دراین مورد دیدگاه اصلی این است که واردات در مواردی که به تولید کشور آسیب می زند غیر ضروری است.
با مختصر مطالعه وضعیت کشورهای موفق در توسعه اقتصادی در رابطه چگونگی و حجم صادرات و واردات و ترکیب کالاهای وارداتی صادرات مشخص می شود یکی از عوامل موفقیت این کشورها مدیریت صحیح چرخه تولید ، صادرات و واردات است که دقت نظر در بیانات رهبری هم مؤید همین نکته است.
3- مقام معظم رهبری هم چنین در دیدار با کارآفرینان و فعالان بخش خصوصی به اقتصاد مقاومتی و لزوم تولید و صادرات کالای باکیفیت تاکید کردند و با این نکته حق و حقوق مصرف کنندگان را به تولیدکنندگان گوشزد کردند.
ایشان موارد مختلف دیگری چون اصل 44 را تذکر داده و هم چنین ضرورت و اقدامات ضروری برای رسیدن به اهداف چشم انداز و ضرورت تسریع و اقدامات جامع در زمینه هایی چون ... و هم چنین در سال کار و تلاش مضاعف و ضرورت توجه به عدالت وپیشرفت تاکید داشته اند.
***حال با توجه به کلید واژه های بیانات اخیر ایشان یعنی" تولید صادرات محور"، "مدیریت واردات"،"تولید با کیفیت"،"اقتصاد مقاومتی" و "نگاه جامع در اجرای اصل 44 "این سوال مطرح است که آیا عناوین فوق عناوین انتزاعی و مجزا از همدیگر هستند؟. ارتباط بین این کلید واژه ها چیست وچگونه می شود از مجموعه بیانات و رهنمودهای ایشان ،الگویی اقتصادی تهیه وتدوین کرد؟
استنباط و برداشت من این است که مقام معظم رهبری با توجه به شرایط موجود و ملاحظه فرصت ها و تهدیدها و رسالت آرمان های انقلابی و اقتضائات زمانی حساس داخلی و پیرامونی، رهنمودهایی دارند که باید آن را در چهارچوب یک استراتژی منسجم و مشخص مورد مطالعه قرار داد. بر اساس مبانی این استراتژی که جزببات آن بارها از سوی ایشان تببین شده است چند نکته باید مورد توجه مسئولان و برنامه ریزان کشور قرار گیرد.
الف- براساس رهنمودهای رهبری، نگرش به اقتصاد باید مبتنی بر" نگاه درون زای برون نگر" باشد یعنی با توجه به استعداد و توانایی های مختلف داخلی تولیدات کشور باید بر پایه صادرات شکل گیرد ومحصولات تولیدی از نظر نوع و سلیقه تولید و کیفیت باید جایگاه خود را در منطقه و جهان یافته و قابل رقابت در بازارهای جهانی باشد.
ب-واردات باید مدیریت شود.ماموریت واردات باید بر اساس همان نگاه توسعه صادرات برمبنای "واردات برای تولید در جهت توسعه صادرات" شکل گیرد.
ج- تولید در کشور باید اقتصادی و قابل رقابت باشد به نحوی که مصرف کننده در میان کالاهای داخلی و خارجی حق انتخاب داشته باشد و آزادانه بتواند کالای دلخواه خود را انتخاب کند و طبیعی است که اگر کیفیت تولید داخلی بالا باشد مصرف کننده، کالای داخلی را انتخاب می کند.بنابراین سیاست گذاران باید به گونه ای برنامه ریزی کنند که شرایط برای تولید با کیفیت فراهم شود.
د-با اجرای دقیق و به موقع اصل 44 قانون اساسی چه در واگذاری ها و چه در سرمایه گذاری های جدید دولت با واگذاری مالکیت و هم چنین مدیریت امور به بخش غیردولتی شرایط را برای رقابت پذیری بیشتر اقتصاد فراهم کرده و خود به هدایت، نظارت و سیاست گذاری بنشیند.
ه- با توجه به چالش های موجود در نظام سیاسی جهان ضرورت دارد تهدیدهای جهانی علیه جمهوری اسلامی ایران به فرصت های اقتصادی تبدیل شود و این کار امکان پذیر نیست مگر در سایه مدیریت صحیح منابع مالی و منابع انسانی. تجربه تحریم ها البته مؤید این نکته است که ما هرزمان به شکلی صحیح،سیاست گذاری کرده ایم ومنابع به صورت بهینه به اقتصاد تزریق شده است، اثر تحریم ها به شدت کاهش یافته واگر منظور تحریم کنندگان،وارد کردن فشار به کشور بوده،این نتیجه هرگز حاصل نشده وبرعکس،تولید داخل شکوفاتر شده است.
و- ایشان به درستی بهبود فضای کسب و کار را مورد تاکید قرار دادند و خواستار تسهیل فضای کسب و کار در کشور شدند که این اصلاح ساختار امکان پذیر نیست مگر در سایه برنامه ریزی مناسب و توجه به شاخص های تعیین شده در اسناد بالادستی نظام از جمله سندچشم انداز و سیاست های فراقوایی چون اصل 44.
دراین زمینه فعالان بخش خصوصی که مجموعه بیانات مقام معظم رهبری را نسخه ای امید بخش برای اصلاح ساختار اقتصاد کشور می دانند،آمادگی خود را برای هرگونه همکاری با دولت ومجلس محترم اعلام می دارند ودراین زمینه ازهیچ تلاشی فرو گذار نخواهند بود.
* یحیی آل اسحاق وزیراسبق بازرگانی و رئیس اتاق بازرگانی تهران
تاریخ انتشار، تهران: ۱۳:۳۰ , ۱۳۸۹/۰۸/۲۱
Posts
0 نظرهای شما:
Post a Comment