فيش‌ها در انتظار برق 43 توماني؛ خاموشي‌ها گرفتار 2 مصوبه زشت و زيبا

در گفت‌وگوي دو ساعته فارس با وزير نيرو تشريح شد:
فيش‌ها در انتظار برق 43 توماني؛

خاموشي‌ها گرفتار 2 مصوبه زشت و زيبا

خبرگزاري فارس: مجيد نامجو كه شخصاً معتقد است برق 43توماني در سال اول هدفمندي يارانه‌ها قطعي است، عمده گرفتاري‌هاي صنعت برق از جمله خاموشي‌ها را از مصوبه تحميلي سال 83 مي‌داند و مصوبه دوم هم كه قرار بود خطاهاي اولي را جبران كند به مانع برخورد و همه اين‌ها عاملي شد تا وي جدول خاموشي‌ها را هم محتمل بداند.

نامجو وزير رسانه‌اي و خوش اقبال دولت دهم كه سال گذشته با عدم رأي اعتماد مجلس به علي آبادي وزير نيرو شد، سه شنبه هفته گذشته مهمان خبرگزاري فارس بود.

اين فرصت را مغتنم شمرديم و در روزهايي كه آب و برق نقل محافل است، با اين وزير ظاهراً خشن ولي واقعاً خوش برخورد دو ساعت به گفت و گو نشستيم تا از بحث خاموشي هاي پراكنده اخير گرفته تا بدهي دولت به پيمانكاران، واگذاري نيروگاه‌ها، برنامه هاي توسعه‌اي و ساخت نيروگاه‌هاي جديد، تكليف قيمت آب و برق پس از هدفمندي يارانه ها، وضعيت صادرات و واردات برق، لغو مصوبه جريمه پرمصرفها، ساخت نيروگاه توسط صنايع، مشكلات ريشه اي صنعت برق و ارتباط آن با ماجراي مصوبه 83، تكليف نيروگاه بوشهر و حتي بحث استضاح بپرسيم.

وي نيز با حوصله به تمام سوالات خبرنگار فارس پاسخ داده است كه بخش اول اين گفت‌وگوي تفصيلي كه به بحث برق اشاره دارد، در ادامه مي آيد. هر چند گفته مي‌شود نامجو در برق تخصص ندارد و بيشتر در بخش آبفا فعاليت كرده است، خودش عنوان مي‌كند اگرچه درباره برق اطلاعاتي نداشته است اما الان به آن اندازه‌اي كه يك وزير بايد از برق بداند مي‌داند. وي كه اين روزها به دليل برخي خاموشي‌هاي پراكنده رخ داده در كشور بيش از همه وزراء در كانون توجه قرار گرفته، عنوان مي‌كند كه اين خاموشي‌ها به هيچ عنوان برنامه‌ريزي شده نيست و مقطعي است. نامجو بحث استيضاح خود را حق طبيعي نمايندگان مجلس مي‌داند و مي‌گويد: اگر استيضاح شوم به مجلس مي‌روم و از خود دفاع مي‌كنم، هر چند معتقدم اگر مجلس قانع نشد وزيري مي‌آيد كه قدرتمندتر كارها را انجام مي‌دهد.
نامجو متولد سال 41 در خانواده‌اي مذهبي در كرمان، برادر دو شهيد و پدرش باغدار و مادرش خانه‌دار است. سوابق تحصيلي او كارشناس مهندسي عمران از دانشگاه شهيد بهشتي باهنر كرمان در سال 70 و كارشناس ارشد مهندسي عمران در رشته‌ سازه‌هاي هيدروليكي از دانشگاه شهيد باهنر كرمان در سال 1375 است. در سوابق مديريتي نامجو نيز مديريت پروژه‌ و رئيس كارگاه‌ طرحهاي عمران قرارگاه سازندگي خاتم‌الانبياء و از همه نزديك‌تر به وزارت نيرو، رياست هيئت مديره شركت مهندسي آب و فاضلاب كشور ديده مي‌شود.
قبل از اينكه سوالي پرسيده شود وزير نيرو لب به سخن مي گشايد، مقدمه‌اي را بيان مي كند كه البته با سوال نپرسيده ما هم چندان بي ارتباط نيست و دلايل خاموشي هاي پراكنده امسال را شامل مي شود.
"شايد اولين دغدغه كسي كه تازه وزير شده است در اولين جلسه مربوط به برق اين بود كه وضعيت تابستان آينده چه مي شود. اين سوالي بود كه من از روزي كه راي اعتماد گرفتم در اولين جلسه برق مطرح شد. سال گذشته براي ما سال خوبي بود چند اتفاق خوب رقم خورده بود و خيال ما را در حقيقت راحت كرده بود. سال گذشته توانستيم رشد مصرف برق را تثبيت كنيم. اين تثبيت رشد مصرف چند علت داشت. يكي اينكه به علت اثرات رواني كه تابستان سال 87 روي جامعه گذاشته بود و صنعت برق به خوبي اين اثرات را لمس كرده بود صنعت برق بسيج شد كه تابستان سال 88 اين اتفاق رخ ندهد.

پس تمام مديران وزارت نيرو با تمام امكانات، ظرفيت و پتانسيل پاي كار آمده تا برنامه هايي را پياده كنند و تابستان سال 88 قطعي برق نداشته باشيم. عامل مهم ديگري كه وجود داشت اين بود كه تابستان سال 88 ما نسبت به سالهاي قبل تابستان خنك تري داشتيم و باعث شد تا وضعيت برق را مديريت كنيم. نكته ديگري كه قابل ذكر است اينكه 90 ميليون لامپ كم مصرف توزيع شده بود و اينها اثر بسيار خوبي را در كاهش مصرف برق گذاشته بودند. نكته ديگري كه بسيار مهم بود اين كه با صنايع پر مصرف هماهنگ شده بود تا اينها به خوبي مصرف برق خود را كاهش دهند. اين مسائل و اين تلاش‌ها در صنعت برق براي كنترل مصرف و اقدامات فني و پروژه‌هاي اصلاح شبكه و جبران افت ها پول زيادي مي‌خواست كه انصافا مديران صنعت برق از ذخيره‌هاي مادي و معنوي خود نيز براي اين كار هزينه كردند. ولي با آغاز سال 88 در اين سال چه اتفاقاتي براي صنعت برق رخ داد .

مابه التفاوت نرخ برق يارانه اي و واقعي حذف شد و اولين ضربه و لطمه را وزارت نيرو از حذف همين مابه التفاوت ديد و هر چقدر هم تلاش كرديم و به دولت و مجلس رفتيم و مسائل را مطرح كرديم تا مابه التفاوت برق درست شود نشد. مجلس و دولت هم در يك برنامه‌اي بودند كه نمي‌توانستند تصميم بگيرند. دولت مي‌گفت كه مجلس خودش براي همين مابه التفاوت فكري كند و مجلس مي‌گفت كه درست است كه از قانون جا افتاده است ولي بايد دولت لايحه بدهد. تمام تلاش هايي كه وزارت نيرو انجام داد تا بتواند مساله يارانه برق را در سال 88 حل كند به نتيجه اي نرسيد. اين مسائل باعث شد تا انگيزه‌ها از شركت هاي زير مجموعه ما براي ادامه فعاليت ها گرفته شود. شركت‌ها به پيمانكاران بدهكار شده بودند و با توجه به اين وضعيتي كه براي برق پيش آمد اندك مديراني بودند كه خود را زير بار مسئوليت ببرند.

هر چند بدهي زيادي براي صنعت برق پيش آمد و اين سؤال مطرح شد كه آيا انتظار اين است كه صنعت برق بيشتر از 5300 ميليارد تومان خود را زير بار بدهي ببرد. پس اين عوامل باعث شد كه وقتي رسيديم به پيك تابستان عليرغم اينكه تلاش و برنامه ريزي كرده بوديم كه برنامه موفق شود نتوانستيم به آن اهداف برسيم و در حالي كه بايد بيش از 10 هزار مگاوات نيروگاه در ظرف دو سال يعني از تابستان 87 تا تابستان 89 وارد مدار مي كرديم با تلاش حداكثري و بدهي توانستيم 7 هزار مگاوات نيروگاه جديد وارد مدار كنيم. "
فارس: جناب آقاي وزير اگر اجازه بفرمائيد سوالات خود را شروع كنيم. بهتر است براي شروع مصاحبه جزئي تر از دلايل برخي خاموشي هاي پراكنده اخير بپرسيم. اين خاموشي هايي كه الان به وقوع مي‌پيوند و دائم هم شما عنوان مي‌كنيد اين خاموشي برنامه ريزي شده نيست و اسم آنرا خاموشي هاي مقطعي مي‌گذاريد آيا به دليل بدهي هاي وزارت نيرو به پيمانكاران برق نيست؟ چون پيمانكاران صنعت برق سال گذشته پيش بيني كرده بودند كه اگر بدهي‌هاي آنها و خسارات آنها پرداخت نشود سال 89 با خاموشي مواجه خواهيم شد.

نامجو: من كه تحليل آنها را نمي‌دانم اما شما بايد از من بپرسيد كه دليل اينكه به سمت خاموشي مي‌رويم چيست. آن مبلغ و آن ارزش‌ مادي و معنوي كه هزينه كرديم براي اين بود كه تابستان خاموشي نداشته باشيم.
*خاموشي هاي پراكنده بي تاثير از بدهي‌هاي وزارت نيرو نيست
فارس: جند درصد اين خاموشي ها به دليل بدهي‌هاي وزارت نيرو به پيمانكاران صنعت برق است. نامجو:بي تاثير نيست اما رقم آن را اگر بخواهيم بدانيم بايد با دليل و محاسبات دقيق اعلام كنيم.
*راجع به برق اطلاعاتي نداشتم
فارس: بگذاريد صريح سؤالم را مطرح كنم. برخي كارشناسان معتقد هستند مجيد نامجو وزير نيرو در بخش برق تخصصي ندارند. شما چند درصد اين متخصص نبودن در حوزه برق را در خاموشي‌هايي كه در حال وقوع است دخيل مي دانيد؟

نامجو: بگذاريد اينگونه بگويم. استادي كه سواد و دانش يك كاري را نداشته باشد به پاي تخته مي‌رود و شروع به نوشتن حرف‌هاي پيچيده مي‌كند كه نه خود و نه دانشجويان از اين صحبت‌ها هيچ نمي‌فهمند. اما من بايد به شما بگويم كه آن قدري كه يك وزير در ارتباط با بحث برق بايد بداند من مي‌دانم.من به خودم فشار آوردم و به من خيلي سخت گذشت چون من اصلا راجع به برق اطلاعاتي نداشتم.

الان به طور قاطع مي‌گويم كه دقيقا چالش و برنامه هاي برق را مي‌دانم. برق يك معادله است كه يك سوي آن برنامه ها و توليد هزينه هاست و سوي ديگر مصرف برق است.
فارس: چه دلايلي را شما در خاموشي هاي مقطعي رخ داده در كشور دخيل مي‌دانيد.

نامجو: يكي از آنها همين گرماي بيش از حد در فصل تابستان بود. بطوريكه سابقه نداشت در خرداد ماه چنين گرمايي را تجربه كنيم. دست اندركاران برق مي‌گفتند كه در معادلات ما پيك مصرف برق 41 هزار و 600 مگاوات است كه اين پيك بايد مديريت شود. 2 هزار مگاوات را با صنايع هماهنگ كرديم كه اين ها تعطيلات و شيفت كاري خود را جا به جا كنند و يا تعميرات خود را در زماني كه پيك گرما نيست انجام دهند و اين مسائل را كتاب كرده و به آنها ارائه كرديم.دليل دوم اين بود كه مصرف برق به يكباره و به شدت بالا رفت يعني تصور نمي‌شد كه اين همه كولرهاي گازي كه الان در بازار كمياب شده است به يك باره مصرف برق را بالا ببرد.

بنده خود در محلي كه زندگي مي‌كنم وقتي از پنجره به بيرون نگاه مي‌كنم تفاوت استفاده از كولرهاي گازي امسال با سال‌هاي گذشته را متوجه مي‌شوم اما موضوعي كه مهم است اين است كه شبكه برق كشور براي استفاده از اين تعداد كولرهاي گازي طراحي نشده است. اين كولرهاي گازي دو اثر دارد يكي اينكه انرژي زيادي مصرف مي‌كند و ديگر اينكه ظرفيت كابل را اشغال و تاثير دو برابري بر روي كابل هاي برق دارند به همين دليل مصرف به شدت بالا مي رود. انتظار ما اين بود كه با طرح هدفمند كردن يارانه ها 10 تا 15 درصد مصرف برق كاهش يابد. اگر چه حساب‌هاي ديگري براي كاهش مصرف مثل وارد شدن برخي پروژه ها به مدار بهره برداري بود كه به علت بدهي ها با تاخير مواجه شد.
فارس: چند مگاوات نيروگاه بايد وارد مدار بهره برداري مي‌شد كه به خاطر بدهي‌ها با تاخير مواجه شد.

نامجو: پيش بيني شده بود كه هر سال 5 هزار مگاوات وارد مدار بهره برداري شود كه ما توانستيم در دو سال هفت هزار مگاوات وارد مدار بهره برداري كنيم يعني 3 هزار مگاوات كم تر وارد مدار بهره برداري شده است. 3 هزار مگاوات به علت همين بدهي ها وارد مدار بهره برداري نشد و الان ذخيره توليد برق نداريم و بايد در شرايط عادي حداقل 15 تا 20 درصد ذخيره توليد نيروگاهي داشته باشيم. در حال حاضر كشور با 51 سايت نيروگاهي است كه در حرارت 600 درجه تا 1600 درجه(منظور حرارت توربين ها است)در حال فعاليت هستند.
فارس: در بودجه امسال كسري بودجه پارسال وزارت نيرو ديده نشده است؟

نامجو: خير، امسال كه 3200 ميليارد تومان در بودجه براي يارانه برق ديده شده است فقط براي امسال است و تاكنون نيز 500 ميليارد تومان داده شده است.
فارس: دلايل خاموشي ها تمام شد؟

نامجو: مصرف برق در اين حد به هيچ عنوان با اين گرماي بالا پيش بيني نمي‌شد و اين در حاليست اگر برنامه هاي شركت هاي برق منطقه‌اي انجام نمي‌شد مصرف به 43 هزار و 600 مگاوات مي‌رسيد.
فارس: توليد و مصرف برق در اين شب ها به چه حدي رسيده است؟

نامجو: مصرف برق در روز دوشنبه 22 تير ماه جاري به 38 هزار و 900 مگاوات رسيد و پيك روز حدود 350 مگاوات بيشتر از پيك شب شد. دليل آن اين است كه در روز چون حرارت بالا است 1000 مگاوات راندمان نيروگاه ها كاهش مي‌يابد اما شب كه مي‌شود راندمان همان نيروگاه افزايش مي‌يابد.
*ديسپچينگ اعلام كند؛ جدول خاموشي هم مي‌دهيم
فارس: فرموديد اين خاموشي ها برنامه ريزي شده نيست. آيا امكان طراحي جدول برنامه ريزي خاموشي برق در آينده هست؟

نامجو: چرا امكان ارائه اين جدول است اما به شرطي كه الان به نقطه‌اي برسيم كه ديسپچينگ به ما اعلام كند كه بايد خاموشي اعمال شود. ديسپچينگ از لحاظ تامين ظرفيت و توزيع كه بايد در كل شبكه برق براي حفظ فركانس انجام دهد اين توانايي را دارد كه بگويد با اين توليد مي‌توانيم فركانس را ثابت نگه داريم و هيچ خاموشي هم اعمال نشود. اما وقتي مصرف برق در يك منطقه‌اي بالا مي‌رود به يكباره فيدر مشكل پيدا مي‌كند پس براي آن منطقه خاموشي اعمال مي‌شود. بنابراين وقتي در اين منطقه خاموشي اعمال شد اين منطقه به ليست اضافه مي‌شود تا در سال آينده چه تغييراتي در شبكه اعمال كند كه اين منطقه تا 5 سال دچار خاموشي و مشكل نشود.
فارس: آيا نيروگاه‌هاي برق آبي امسال توانستند به شما كمك كنند؟

نامجو: آنچه كه توانسته است ما را امسال نجات دهد بحث نيروگاه‌هاي برق آبي است. نيروگاه‌هاي برق آبي طبق برنامه‌اي كه بين آب و برق تنظيم شده است در هر ماه بايد يك توليد انرژي داشته باشند. مثلا در تير ماه قرار بود كه 34000 مگاوات ساعت نيروگاه‌هاي برق آبي توليد برق داشته باشند. اين يعني اينكه ميان آب و برق هماهنگي وجود دارد براي اينكه هم آب براي بخش كشاورزي باقي بماند و هم اينكه برق دريافت كند. حال هر چقدر از اين 34000 مگاوات بالاتر برود آبي‌ها را نگراني مي‌كند و برقي‌ها را هم نگران مي‌كند. چون دو اتفاق رخ مي‌دهد يكي اينكه آبي‌ها مي‌گويند مصرف آب افزايش يافته است و الان ما آب نمي‌خواهيم مصرف كنيم و برقي‌ها طبق برنامه عمل نمي‌كنند و ما كم خواهيم آورد و اتفاقي كه براي برقي‌ها رخ مي‌دهد اين است كه برقي‌ها مي‌دانند كه الان كه دارند اين برق را استفاده مي‌كنند فردا ممكن است به هر دليلي اجازه چنين برداشتي به آنها داده نشود. بنده به آنها اعلام كرده‌ام ممكن است كه در تيرماه اجازه بدهم كه بيشتر از 34 هزار مگاوات استفاده كنيد ولي در مرداد ماه بنا به هر دليلي كه شده بايد جوري برنامه‌ريزي كنند كه ميانگين مصرف به 28 هزار مگاوات برسد تا 6 هزار مگاوات اضافي را جبران كنند. البته ما يك فرصتهايي نيز داده‌ايم كه واحدهاي آماده به كار كه سنكرون شده‌اند وارد مدار شوند كه حدود 5 تا 6 واحد هستند و اين‌ها مي‌توانند كمك كنند.
* با شدت گرما و افزايش مصرف؛ قطعاً خاموشي خواهيم داشت
فارس: پس اگر گرما ادامه يابد و مصرف برق از 40 هزار و 600 مگاوات عبور كند خاموشي با برنامه‌ريزي شده خواهيم داشت؟ نامجو: شك نكيند كه قطعاً خاموشي خواهيم داشت. تا پايان تير ماه كه مديريت صورت مي‌گيرد و خاموشي‌هاي مقطعي اعمال مي‌شود كه برنامه‌ريزي نشده و در اثر افزايش بار در شبكه است. اما از اواخر تير ماه بايد چند اتفاق رخ دهد كه اگر اين اتفاق افتاد خاموشي برنامه‌ريزي شده نخواهيم داشت اما اگر اتفاق نيفتد قطعا خاموشي برنامه ريزي شده خواهيم داشت. يعني اگر نيروگاه‌هاي ما وارد مدار شوند و گرما افت پيدا كرده و مصرف برق كاهش يابد و برنامه‌ريزي و هماهنگي انجام شده با صنايع دقيق‌تر اعمال شود و حداكثري كه برنامه‌ريزي كرديم براي واردات برق انجام شود مي‌توان اميدوار بود كه تابستان را بدون خاموشي برنامه‌ريزي شده عبور كنيم. اما اگر اين برنامه‌ريزي‌ها صورت نگيرد و مصرف برق بالا برود قطعا خاموشي با برنامه‌ريزي شده و از قبل تعيين شده اعمال خواهد شد. اينجاست كه بايد به مردم اعلام كنيم كه عليرغم تمام تلاش‌ها به نقطه‌اي رسيديم كه بايد خاموشي برنامه‌ريزي شده اعمال كنيم.
فارس: ميزان واردات برق در حال حاضر چقدر است؟

نامجو:‌ در حال حاضر 840 مگاوات برق از كشورهاي همسايه وارد كشور مي‌شود و اينكه بخواهيم براي فصل تابستان برق بيشتر وارد كنيم شدني نيست چون يك سال تلاش مي‌كنيم تا يك خط شبكه برق و حتي هماهنگي ايجاد شود تا بتوان برق وارد كشور كرد.
فارس: شما با چه كشورهايي قرارداد واردات برق داريد؟

نامجو: ايران در حال حاضر قراردادهايي براي واردات برق با كشورهاي ارمنستان، تركمنستان و آذربايجان دارد. اين‌ها حداكثر برقي كه مي‌توانند به ايران بدهند به ما مي‌دهند. چون الان 830 تا 840 مگاوات از اين كشورها برق وارد كشور مي‌شود اما امكان اين كه اين ميزان را افزايش دهيم وجود ندارد. چون اولا خودشان به برق نياز دارند و دوم اينكه سيستم‌هاي ما قدرت انتقال ندارد بنابراين حتما بايد پروژه‌ اجرا كنيم تا بتوانيم ظرفيت واردات برق را افزايش دهيم.
فارس: آيا امكان قطع صادرات برق در زماني كه كشور در فصل تابستان به برق نياز دارد وجود دارد؟

نامجو: مي‌توان صادرات برق را محدود كرد اما به هر حال كشورهايي مثل عراق از اين كه محدوديت برق براي آنها ايجاد شود اظهار نارضايتي مي‌كنند. شعار وزارت نيرو اين است كه حداكثر بايد به واردات 500 مگاوات برق تكيه كند و بايد اذعان كنم كه واردات برق به كشور يك هماهنگي وسيعي را مي‌طلبد البته به هيچ وجه ما روي واردات برق از كشورهاي همسايه حساب باز نكرده‌ايم چون فيدر و كليد در دست آن كشور است و هر زمان كه نياز داشته باشند آن را قطع مي‌كنند. سياست برق اين است كه هيچ وقت واردات برق از 500 مگاوات كمتر نباشد و هيچ وقت هم صادرات برق از 500 مگاوات بالاتر نرود . در حال حاضر نيز صادرات برق بيشتر از 300 مگاوات نيست كه به عراق، افغانستان و پاكستان صادر مي‌شود و اين ميزان صادرات حداقل‌هايي است كه در قراردادها پيش‌بيني شده است.
فارس: قرار بود شركت "مپنا " براي برخي صنايع بزرگ 4000 تا 4500 مگاوات نيروگاه احداث كند اين به كجا رسيد و ظاهرا اين موضوع به مشكلاتي برخورده است.

نامجو: در حال حاضر وزارت نيرو با صنايع هماهنگ است و صنايع را به صنايع بزرگ، متوسط و كوچك تقسيم كرده است. يعني اگر بخواهيم به فولاد محدوديت برق بدهيم با آنها هماهنگ مي‌كنيم كه چه ساعتي به آنها قطعي بدهيم و البته محدوديت ايجاد مي‌كنيم و به طور كامل قطعي نمي‌دهيم و قطعي برق هماهنگ شده است. اين برنامه‌ريزي‌ها باعث كاهش قابل توجه مصرف برق صنايع مي‌شود.
فارس: قرار بود صنايع 4500 مگاوات برق وارد مدار كنند به كجا رسيد.

نامجو: در بحثي كه در دولت نهم ميان وزيران نيرو و صنايع انجام شده بود و به جمع‌بندي رسيده بودند، قرار بر اين شد تا صنايع خود اقدام به توليد برق براي صنايع انرژي‌بر كنند.
فارس: چرا مپنا از ساخت نيروگاه براي برخي صنايع شانه خالي مي‌كند.

نامجو: صنايعي كه قرار شد 4500 مگاوات نيروگاه احداث كنند آمدند گفتند كه چرا ما با تكنولوژي "مپنا " كه راندمان نيروگاه گازي آن 37 درصد و نيروگاه سيكل تركيبي آن 45 درصد است اقدام به قرارداد ساخت كنيم. مي‌رويم با تكنولوژي روز دنيا اقدام به وارد كردن تجهيزات نيروگاهي و ساخت نيروگاه مي‌كنيم كه بتواند با راندمان بالاي 50 درصد كار كند. اختلاف از اين جا شروع شد كه مپنا نيز گفت هيچ كشوري صنعت برق خود را به خريد خارجي وابسته نمي كند چون هر لحظه كه آنها يك قطعه به ايران ندادند آن وقت صنايع خاموش خواهند داشت و كشور ضرر مي‌كند. پس مپنا گفت اگر صنايع مي‌خواهند اين كار را بكنند وارد كردن تكنولوژي را به مپنا واگذار كنند حال اين كه مپنا واسطه شود اين تكنولوژي روز دنيا را وارد كند و خود توليد كننده براي صنايع شود. اين بحث ها موجب زمان‌بر شدن موضوع شد. البته در جلسه‌اي كه هفته گذشته با وزير صنايع داشتيم اين موضوع را حل كرديم كه آيا بخشي را به مپنا واگذار كنند و يا اينكه اجازه دهند اين خريد خارجي انجام شود.
فارس: با توجه به اينكه اعلام مي‌كنيد صنايع را به صورت برنامه‌ريزي شده خاموشي مي‌دهيد آيا برآوردي داشتيد كه صنايع چه ميزان خسارت ديده‌اند؟

نامجو: تصور ما اين است كه نبايد هيچ لطمه‌اي به صنايع بخورد. ديدگاه ما اين گونه تنظيم شده است كه صنايع يك ماه در سال اقدام به تعميرات و بازسازي نياز دارند. اين موضوع مي‌تواند در هر ماهي از سال صورت گيرد ولي وزارت نيرو آمده و اعلام كرده است كه صنايع تعميرات خود را در فصل تابستان انجام دهند و اتفاقا صنايع هم قبول كرده اند.
*صنايع ادعاي خسارت كنند، حاضريم به حرف آنها گوش كنيم
فارس: به هر حال هر دقيقه خاموشي كه به صنايع مي‌دهيد آنها يك ضرر و زياني مي‌بينند آيا وزارت نيرو برآورد اين ضرر را كرده است كه اين زيان را تقبل كند.

نامجو: اگر ثابت كنند كه ما به آنها ضرر وارد كرده‌ايم و اين ضرر ناشي از خاموشي بوده است حاضر هستيم حرف آنها را گوش كنيم.
فارس: اين پرداخت ها كه به سرنوشت همان 5300 ميليارد تومان بدهي به پيمانكاران كه تاكنون پرداخت نشده است نخواهد شد؟ نامجو: به هر حال شايد وزارت نيرو نتواند خسارت صنايع را پرداخت كند اما حساب و كتاب آنرا كه مي‌توانيم داشته باشيم. به نظر بنده با اجراي طرح هدفمندي يارانه‌ها قطعا تحولي در صنعت برق ايجاد خواهد شد.
*مشكلات صنعت برق از سال 83 شروع شد
فارس: از چه زماني صنعت برق كشور با اين مشكلات مواجه شد. اصلا چرا بايد صنعت برق اين همه مشكلات داشته باشد؟

نامجو: صنعت برق از زماني به اين وضعيت دچار شد كه قيمت برق از سال 83 تثبيت شد. به هر حال قيمت برق در سالهاي قبل از 83 هر سال 10 درصد افزايش مي‌يافت و خود را اداره مي‌كرد و به دولت وابسته نبود.در حاليكه در سالهاي پس از تصويب اين قانون هيچ افزايشي صورت نگرفت و ما را در شرايط بغرنجي قرار داد.اين سوال مطرح است كه چرا به جاي افزايش تعرفه 10 درصدي سالانه برق بايد پيش دولت و مجلس دائم گدايي كنيم كه با پرداخت يارانه قيمت برق را جبران كنيد؟
فارس: جناب وزير چرا اين مباحثي را كه گفتيد با رئيس جمهور در ميان نمي‌گذاريد تا صنعت برق دائم محتاج توجه دولت و مجلس و يا اعطاي يارانه نباشد.

نامجو: رئيس جمهور در جلسات طرح تحول اقتصادي حساب و كتاب كرد و گفت كه شما اگر 43 تومان از بابت مصرف برق پول از مردم دريافت كنيد (در حال حاضر 16 تومان دريافت مي‌شود) آيا از دولت يارانه نمي‌خواهيد كه بنده گفتم ديگر نيازي به يارانه نيست. رئيس جمهور نيز در جواب گفت كه پس چرا اصرار مي‌كنيد كه از دولت يارانه بگيريد و بنده در جواب گفتم كه هيچ اصراري بر دريافت اين يارانه نيست اما وقتي نمي‌توانيم پول برق را از مردم بگيريم مجبور هستيم كه از دولت بگيريم. اما اگر قانوني تدوين شود كه ما اين پول برق را از مردم بگيريم براي وزارت نيرو مطلوب‌تر است چون دولت اين 3200 ميليارد تومان يارانه برق را كه مي‌خواهد بدهد وزارت نيرو را خون جگر مي‌كند و يا دير و كم مي‌دهد. اما اگر از مردم پول برق را مستقيم بگيريم اين براي وزارت نيرو و صنعت برق كشور مقرون به صرفه است.
فارس: پس تثبيت قيمت 43 تومان براي سال اول پذيرفته شده است؟

نامجو: هنوز رقم قطعي نيست ولي ما پذيرفتيم كه اگر قيمت برق 43تومان تثبيت شود و برق با متوسط كيلووات ساعت 43 تومان فروخته شود ديگر به دولت و به بانكها كاري نداريم و اين 3200 ميليارد تومان را كه در بودجه ديده مي‌شود به مردم بدهيد و سالهاي بعد هم به اندازه تورم بر روي مبلغ 43 تومان اضافه ‌شود.
فارس: چرا وزير نيرو نتوانست رئيس جمهوري را مجاب كند كه از 15 تيرماه جريمه مشتركان پرمصرف اعمال شود. چون رئيس جمهور در ابتدا با اين مصوبه موافق بود اما چرا الان آنرا ابلاغ نمي‌كند

نامجو: جريان خيلي طبيعي پيش مي رفت. بعد از اينكه فهميديم اجراي هدفمندي يارانه‌ها به شش ماهه دوم سال موكول شد با رئيس جمهور صحبت كرديم و گفتيم كه روي اين كاهش مصرف برق حساب ويژه‌اي باز كرده‌ايم. رئيس جمهور هم گفت كه پيشنهاد خود را ارائه كنيد تا آنرا در طرح تحول اقتصادي مطرح كنيم. به هر حال اين پيشنهاد در كارگروه مطرح و شخص رئيس جمهور آنرا پذيرفت و به كارگروه تحول اقتصادي دستور داد كه اين پيشنهاد وزارت نيرو براي پر مصرف‌ها و سه دهك بالاي جامعه مبني بر اخذ جريمه از اين دهكها و افزايش قيمت برق ادارات دولتي به 832 ريال بررسي و مصوب شود. قرار شد اين مصوبه ابلاغ شود بنابراين متن غلط‌گيري اين پيشنهاد صورت گرفت و بعد از اين كار ديديم كه در كارگروه تحول اقتصادي اين پيشنهاد مطرح نمي‌شود و بعد از پي‌گيري ديديم كه رئيس جمهوري گفت اين مصوبه يك سري ابهامات را ايجاد كرده و بار ديگر اين پيشنهاد را ارائه كنيد.
فارس: نااميد شديد يا اينكه به دنبال ابلاغ اين مصوبه هستيد

نامجو: اين مصوبه چند مزيت داشت و هنوز هم نااميد نيستيم كه اين مصوبه ابلاغ ‌شود.اما حدس من از بابت ابلاغ نكردن مصوبه مزبور اين است كه رئيس جمهور الان دارند بسته‌هايي را در كنار ساير بسته‌هاي طرح هدفمندي به جلو مي‌برند و تصور من اين شد كه اگر يك اقدامي الان انجام دهيم در ارتباط با برق شايد اين بر روي تصميمات ديگر تأثير بگذارد. به هر حال من فكر مي‌كنم رئيس جمهوري مي‌خواست شيريني اين طرح در ذهن مردم بماند و قبل از اينكه پول هدفمندي يارانه‌ها داده شود و به جيب مردم برود شروع به اصلاح قيمت نكند.
فارس: مي شود بفرمائيد در حال حاضر چند ميليون مشترك برق در كشور داريم؟

نامجو: 24 ميليون مشترك برق داريم
فارس: چند درصد آن مشتركين پرمصرف هستند؟

نامجو: 10 دهك مصرف كننده داريم. آنهايي كه مصرف بهينه برق ندارند 10 درصد هستند و 20 درصد نيز بالاي الگوي مصرف هستند. تقريبا 3 درصد مشتركين ما خيلي بد مصرف كننده هستند. اما به هر حال همين 3 دهك پر مصرف كشور يا همان سه درصد حدود 30 درصد برق كشور را مصرف مي‌كنند. يعني حدود 800 هزار نفر از مشتركين ما 30 درصد برق كشور را مصرف مي‌كنند.
فارس: اينكه وزارت نيرو دائم مي‌گويد مردم مصرف برق خود را كاهش دهند آيا وزارت نيرو خود اقدامي براي كاهش تلفات انرژي كرده است و آيا اين مورد را قبول داريد كه ايران در خاورميانه مقام اول را در هدر دهي برق داراست.

نامجو: ايران را با هيچ كشور ديگري مقايسه نكنيد. براي اين موضوع دليل دارم سوال من اين است كه ساختار برق ايران چگونه تنظيم شده است. ما گفتيم كه هر مشتركي كه برق مي‌خواهد يك حق انشعاب پرداخت كند و با اين حق انشعاب براي آن مشترك سرمايه‌گذاري صورت مي‌گيرد و آن برق تا محل زندگي او خواهد رفت. برق كشور براساس دو پايه تنظيم شده بود يك پايه حق انشعاب كه برق را تا محل زندگي مصرف كننده مي‌رساند و پايه دوم نيز برق بهاي مصرفي است. اتفاقي كه رخ داد در اقتصاد برق بود يعني وقتي كه برق كشور در مرز دانش حركت مي‌كرد اما به يكباره تثبيت قيمت‌ها در سال 83 انجام گرفت باعث شد تا اين حركت متوقف شود و بعد ديديد كه چند اتفاق با اين تثبيت قيمت‌ها رخ داد و اولين اثر بد آن همين ضرر ده شدن شركت‌ها بود. تمام دنيا براي بازسازي شبكه برق خود برنامه دارند پس وضعيت بد اقتصادي برق باعث شد تا صنعت برق به اينجا برسد. وزارت نيرو چه كاري مي‌توانست انجام دهد. تمام طرح‌هاي وزارت نيرو آماده است ولي كشور ، شرايطي را فراهم نكرده است تا از اين ظرفيت‌ها استفاده شود. يعني نه بحث قيمت برق را درست كرد و نه اينكه اجازه دادند از تسهيلات بانكي استفاده شود. در كنار اين‌ها نيز فشار اصل 44 و خصوصي‌سازي هم بر روي مجموعه اضافه شد يعني بخش خصوصي كه تربيت و آماده شده باشد تا بتواند صنعت برق را بپذيرد در كشور وجود نداشت.اما به هر حال نقشه راه براي وزارت نيرو شفاف است و در حال حاضر در بودجه سال جاري پيش‌بيني شده است كه 1500 ميليارد تومان از محل فروش نيروگاه‌ها براي كاهش تلفات انرژي سرمايه‌گذاري شود. اين برنامه همين امروز توسط معاون اول رئيس جمهور ابلاغ شده است. ساز و كار آن را هم قرار شده تا وزارت اقتصاد در يك بخشنامه‌اي به ما بدهد تا 5 نيروگاه قيمت گذاري و عرضه شود.
فارس: تلفات انرژي در شبكه توزيع و انتقال در حال حاضر چند درصد است؟

نامجو: در حال حاضر 17.8 درصد تلفات انرژي در شبكه انتقال داريم كه بايد در طول برنامه پنجم به 14 درصد برسد. تلفات 22 درصدي انرژي برق را مي‌توان با سرعت به 17 درصد رساند اما اگر بخواهيم تلفات انرژي را از 17 درصد به 14 درصد برسانيم خيلي كار سختي در پيش خواهيم داشت و بايد هزينه بالايي را صرف كرد.تلفات برق در شبكه توزيع نيز حدود 17 تا 18 درصد است.
فارس: امكان ساخت نيروگاه در تهران وجود دارد؟

نامجو: نيروگاه دماوند در حال ساخت است و تمام واحدهاي گازي وارد مدار شده و سه واحد بخار آن وارد مدار شده است و سه واحد بخار آن امسال وارد مدار مي شود.
فارس: واگذاري نيروگاه‌ها چرا با اين همه تاخير انجام مي‌شود؟

نامجو: در رابطه با واگذاري نيروگاه ها عقب نيستيم در حال حاضر نبايد از ما سؤال كنيد بايد از وزارت امور اقتصادي و دارايي سوال كنيد. ما 34 نيروگاه را از 51 نيروگاهي كه در اختيار داريم براي واگذاري انتخاب كرده‌ايم. اين 34 نيروگاه به سه دسته تقسيم شده‌اند. دسته اول كه شركت‌هاي ماده 27 هستند 10 نيروگاه اول مشكلي به نام استمهال بدهي به بانك‌ها را داشتند كه حل شده است و اتفاقا چند روز ديگر سازمان خصوصي‌سازي اين واگذاري ها را اعلام مي‌كند. وقتي من وزير شدم گفتم كه چرا بايد نيروگاهي انتخاب شود كه مشكل دار هست. بياييم بهترين نيروگاه‌ها را انتخاب كنيم براي اينكه اين ذهنيت از جامعه پاك شود كه وزارت نيرو مقاومتي براي واگذاري‌ها ندارند. 10 نيروگاه دوم بهترين نيروگاه‌ها بودند و بدهي هم نداشتند براي فروش آماده كرديم و به سازمان خصوصي‌سازي معرفي كرديم و در حال حاضر نيز در حال قيمت‌گذاري است. بنابراين 10 تا نيروگاه اول و 10 تا نيروگاه دوم كه نام بردم تا پايان امسال واگذار مي‌شوند. 10 تا نيروگاه سوم آماده است، و به وزارت اقتصاد براساس بند هفت بودجه امسال معرفي كرده‌ايم و چهار نيروگاه ديگر نيز بايد براساس قانون واگذار كنيم تا براي كاهش تلفات انرژي مصرف شود.
فارس: سنديكاي صنعت برق به تازگي نامه‌اي به رئيس جمهوري نوشت كه فكري براي پرداخت بدهي وزارت نيرو به آنها و پيمانكاران برق شود. چه ميزان بدهي داريد و چه زماني اين بدهي‌ها را تصفيه خواهيد كرد؟آنها مدعي جريمه دير كرد نيز هستند جواب شما چيست؟ نامجو: بخش عمده‌اي از 5300 ميليارد تومان مربوط به بدهي بانك‌ها است معمولا فرايند بدهي ها به پيمانكاران در سال هاي گذشته بوده و ادامه دارد وقتي كار بيشتري انجام مي دهند بدهي ها بيشتر مي شود كه با پرداخت ها اين بدهي ها كاهش مي يابد. اما از 5300 ميليارد تومان تاكنون 900 ميليارد تومان پرداخت شده است و در حال رايزني براي پرداخت هر چه سريعتر مابقي بدهي هستيم.در مورد جريمه تاخير ديركرد توانير در سالهاي گذشته توانست دولت را قانع كند كه به خاطر تأخير در پرداخت بدهي‌ها يك كمكي به پيمانكاران شود كه دولت هم يك مصوبه‌اي را ارائه كرد و اين را هم بنده تاكيد كردم كه براي پرداخت جريمه تاخير بدهي اين را دنبال كنند ولي براي انجام شدن آن قانون مي‌خواهد.
فارس: امسال چه ميزان به ظرفيت نيروگاهي كشور اضافه مي‌شود؟

نامجو: از تابستان 87 تا تابستان 88 ، 3هزار مگاوات و از تابستان 88 تا تابستان 89 بالغ بر 4 هزار مگاوات وارد مدار بهره‌برداري شده است يعني در سال گذشته 7 هزار مگاوات وارد مدار بهره‌برداري شده است. از تابستان امسال تا تابستان سال آينده 4 هزار مگاوات وارد مدار بهره‌برداري خواهيم كرد كه اين 4 هزار مگاوات كافي نيست. ما بايد مسائل قيمتي و مصرف برق را حل كنيم.
فارس: پس اگر اينگونه پيش برود و ما شما را سال 90 ببينيم شما خواهيد گفت كه تابستان سال 90 خاموشي خواهيم داشت؟ نامجو: اگر اين مطالب كه گفتم رعايت نشود خاموشي حتما رخ خواهد داد. البته نا‌اميد نيستيم و مرتب به سمت بالا بردن راندمان نيروگاه در حركت هستيم . دوم اينكه به سمت استفاده از انرژي نو مي‌رويم كه براي استفاده از انرژي‌هاي نو 3 درصد ظرفيت نيروگاهي يعني 2100 مگاوات تا پايان دولت دهم پيش‌بيني كرديم. ظرفيت نصب شده نيروگاهي در پايان دولت دهم به 70 هزار مگاوات مي‌رسد كه انرژي‌هاي نو 2100 مگاوات توليد خواهند كرد. در حاليكه در حال حاضر 100مگاوات است.
فارس: ظرفيت نصب شده نيروگاه‌هاي كشور چقدر است؟ نامجو: از 57 هزار مگاوات ظرفيت نصب شده كشور 39 هزار مگاوات توليد مي شود كه 7 هزار مگاوات آن برق آبي است. يعني 39 هزار مگاوات برق در كشور توليد مي‌شود كه اين افتخار است.
*فيش‌ها در انتظار برق 43 توماني
فارس: آقاي نامجو، ساختمان وزارت نيرو خود يكي از پرمصرف‌ترين ساختمانهاي كشور است چرا اين فرهنگ را خود وزارت نيرو رعايت نكرده است. آيا ساختمان شيشه‌اي وزارت نيرو انرژي‌ را هدر نمي‌دهد.

نامجو: ساختمان وزارت نيرو را داريم الگو مي‌كنيم. قبول دارم كه ساختمان وزارت نيرو شيشه‌اي است .البته شيشه‌هاي آن دو جداره است. من تأكيد دارم كه اين ساختمان الگو شود.براي اين منظور سيستم هوشمند خاموش شدن برق(بي ام اس) در آن نصب شده است.
فارس: قيمت تمام شده برق در حال حاضر چقدر است؟

نامجو: قيمت تمام شده برق در حال حاضر بر طبق قانوني كه داده شده 832 ريال است. در حاليكه ما داريم 160 ريال به مردم مي‌فروشيم.
فارس: آيا قيمت 43 تومان براي برق در سال جاري پس از هدفمندي يارانه ها قطعي است؟

نامجو: رئيس‌جمهور تقريباً پذيرفته است اما معتقد است كه همه بسته‌ها را بايد با هم ببندد و سپس اعلام كند. البته بنده معتقد هستم كه اين 43تومان قطعي و تثبيت خواهد شد. البته براي قيمت سال اول برق ما عدد ديگري را هم پيشنهاد داديم كه آن مخفي و سري است. افرادي هستند كه پولهايي را ذخيره كرده‌اند و كارهايي را آماده كرده‌اند تا به محض اينكه دولت چيزي اعلام كرد بروند و اقداماتي را براي نفع خود انجام دهند. دولت بر روي اين مسئله خيلي حساس است به همين دليل همه ما را موظف كرده است كه ما چيزي را اعلام نكنيم تا كارگروه به جمع‌بندي برسد. هيچ كدام از وزراء هيچ اظهارنظري نبايد انجام دهند. اما ما برنامه‌هايي كه مربوط به وزارت نيرو است را به گونه‌اي تنظيم و طراحي كرده‌ايم كه به مردم فشار آنچناني از لحاظ قيمت برق وارد نشود.
*استيضاح حق نمايندگان مجلس است
فارس: بحث استيضاح شما تا چه حدي جدي است؟

نامجو: نمايندگان خوزستان به ما لطف دارند ولي ما واقعا براي خوزستان كم كاري نكرده‌ايم. هنوز هم انجام مي‌دهيم چون اين استان شايسته خدمت است. ما نگران نيستيم. به هر حال وظيفه نماينده مجلس همين است. آنها كار نمايندگي را انجام مي‌دهند و استيضاح حق طبيعي آنها است و ما هم كار وزارت نيرو را انجام مي‌دهيم. ما به مجلس مي‌رويم و پاسخ مي‌دهيم اگر مجلس قانع شد كه بهتر و اگر هم نشد قطعا وزيري مي‌آيد كه قدرتمندتر كارها را انجام مي‌دهد.
فارس: گفته شده نيروگاه بوشهر امسال راه‌اندازي مي‌شود. چقدر به توليد برق كمك خواهد كرد؟

نامجو: نيروگاه بوشهر مي‌تواند يك هزار مگاوات به صورت مرحله‌اي به برق كشور اضافه كند كه تا شهريور گفته‌اند وارد مدار مي‌شود و ما آنرا از سازمان انرژي اتمي خريداري مي‌كنيم.
فارس: عامه مردم مي‌گويند به محض اينكه هدفمندي يارانه‌ها اجرا شود اولين قبض برق كه بيايد يارانه نقدي را مي‌بلعد آيا اين صحت دارد؟

نامجو: صحت ندارد. البته مردم بايد مصرف برق خود را كنترل كنند ما بررسي‌هاي خوبي كرديم كه اين قانون چه اثراتي روي قبوض خواهد گذاشت. اينكه بگوييم افزايشي روي قبوض نمي‌افتد اين غلط است اما اين افزايش با توجه به اينكه هر كسي در چه دامنه‌اي از مصرف قرار دارد به گونه‌اي تنظيم مي‌شود كه بر اساس توان پرداخت خانواده تنظيم مي‌شود و ما احساس نگراني از اين بابت كه مردم دچار يك چالش سنگيني بشوند نمي‌كنيم.
فارس:ايران در صادرات خدمات فني و مهندسي چه در بخش نيروگاه و چه در بخش سدسازي الان در چه وضعيتي است؟ نامجو:در نظر داريم تا پايان دولت دهم به 21 كشور جهان بايد خدمات فني و مهندسي صادر شود ولي در حال حاضر به 10 كشور صادر مي‌كنيم. در اين مدت برنامه ريزي كرده ايم تا حجم صادرات برق و خدمات فني و مهندسي از حدود دو ميليارد دلار به حدود 3 ميليارد دلار برسد.
*گفت و گو از اكبر محمودي

وارطان داوتیان