طولانی ترین راسته بازار ایران در خطر فرو نشست!

اختصاصی مهر

طولانی ترین راسته بازار ایران در خطر فرو نشست!

زیر مغازه ها دریاست

کرمان - خبرگزاری مهر: بالا آمدن سطح آبهای زیر زمینی در کف بازار بزرگ شهر کرمان و نم زدگی بسیاری از ابنیه

تاریخی و حجره های بازار این مجموعه تاریخی منحصر بفرد را در خطر نشست زمین قرارداده است.

به گزارش خبرنگار مهر در کرمان، بازار بزرگ کرمان با حدود 20 بازار و 9 کاروانسرا و سرای مختلف به عنوان شاهرگ اقتصادی شهر کرمان و مرکز خرید اصلی کرمان است و همچنین به عنوان طولانی ترین بازار سرپوشیده ایران و از جمله سرمایه های فرهنگی، تاریخی استان کهن "کارمانیا" است که هم اکنون در خطر بالا آمدن تدریجی آبهای زیر سطحی و فرو نشست زمین قرار دارد.
از آنجا که این بازار چند صد ساله از جنس خشت و عمدتا از نوع سازه های قدیمی و تخریبی است روز به روز به دلیل بالا آمدن سطح فاضلاب شهری در خطر بیشتری قرار می گیرد.
هم اکنون در بسیاری نقاط بازار کرمان آب تا زیر پی های بناها بالا آمده است و خاموش شدن چراغ یکی از بزرگترین آثار تاریخی کرمان را در پی دارد.
ابنیه تاریخی کرمان در خطر ریزش قرار گرفته اند
وجود ابنیه تاریخی منحصر بفردی مانند حمام گنجعلیخان و همچنین مسجد جامع شهر کرمان شاید آروزیی برای بسیاری از شهرها باشد، آرزویی که هم اکنون در شهر کرمان رو به نابودی گذاشته است.
بالا آمدن آب در بسیاری از قسمتهای بازار از جمله راسته مسگران، آب انبارها و حتی حمام گنجعلیخان و مسجد جامع موجب نم زدگی دیواره ها و تخریب کاشی کاریها شده است.
این درحالی است که طی سال گذشته برای جلوگیری از تخریب مسجد جامع کرمان چندین پمپ کشنده آب در زیر مسجد جامع نصب شده است و آب از این مسجد پمپاژ و خارج می شود و به گفته یکی از خادمان مسجد اگر فقط یک شبانه روز به هر دلیلی این پمپها از کار بایستند بخش بزرگی از مسجد دچار آبگرفتگی می شود.
به گفته مسئولان مسجد جامع کرمان آب هم اکنون در عمق 30 سانتیمتری صحن مسجد جامع کرمان که عمری برابر 700 سال دارد و بلند ترین برج ساعتی کشور را نیز درخود جا داده است رسیده است!
شربتخانه ای که مملو از فاضلاب شد
تمامی آب انبارهای مجموعه بازار که تا چندی پیش با کاربریهای مختلف درحال خدمت رسانی به مردم بودند هم اکنون مملو از آب هستند که می توان به شربتخانه راسته بازار مسگران اشاره کرد.
زیر مغازه ها دریایی از آب و فاضلاب است
صاحب یک مغازه کیف فروشی در نزدیکی مسجد جامع کرمان بازار یزرگ کرمان در گفتگو با خبرنگار مهر در خصوص وضعیت کنونی بازار کرمان می گوید: چند سالی است که این محدود دچار آب گرفتگی شده، می دانم زیر مغازه من دریایی از آب است اما کاری از دستم برنمی آید.
وی می گوید: البته مغازه ما 9متر بالاتر از کف مسجد است و شیب آب به طرف مسجد جامع است، چند وقت است که اینجا چند چاه زدند و آب را پمپاژ می کنند تا مسجد را از خطر نجات دهند اما مشکل بعدی ما همین چاهها هستند که در مسیر رفت و آمد مردم تعبیه شدند و روی زمین به شکلی که مردم کمتر به آنها توجه می کنند قرار دارند، تا حالا چند نفر اینجا دچار زمین خوردگی شدند و دستشان یا پایشان شکسته و چون آمبولانس نمی تواند وارد بازار شود به سختی از بازار بیرون برده شدند.
محدوده قدمگاه کرمان که معروف به بازار راجی است یکی از شلوغ ترین و پرتردد ترین قسمتهای بازار است و به دلیل نزدیکی با مسجد جامع 700ساله کرمان از نقاط مهم بالا آمدگی آبهای زیر زمینی است سنگ کف این محدوده چند متری از مسجد بالاتر است و با یک راهرو شیب دار به مسجد متصل می شود.
یکی از مغازه داران بازار که اغذیه فروشی بزرگ و شلوغی دارد حرفهای جالبی می زند: چندی پیش که می خواستیم مغازه مان را طبق آیین نامه بهداشت سرامیک کنیم مجبور به خراب کردن دیوارها شدیم نکته جالب اینکه تمام دیوارها انگار از جنس خاکستر و پودر بودند سریع پایین ریختند.
وی ادامه می دهد: با این وضعیت اگر نم زدگی به این قسمتهای بازار کهن کرمان برسد فرو ریختن بازار دور از ذهن نیست.
وی می گوید: مغازه های ما هم درخطر فرو نشست آب است اما چون جز محدوده بازار هستیم باید میراث فرهنگی وارد کار شود که خبری از هیچ اقدامی نیست.
همکار وی که مرد میانسالی بالهجه خوزستانی است، می گوید: در خوزستان کانالهای بزرگی هست که آبها را به بیرون شهر هدایت می کنند چرا مسئولین اینجا همان کار را نمی کنند که قرار باشد ما نگران مغازه یا کسب و کارمان باشیم و ابنیه تاریخی شهر نیز در خطر تخریب باشد.
مسئولان به مشکل بازار بی توجه هستند
یکی از مغازه داران در راسته طلا فروشان در خصوص وضعیت بازار می گوید: این چه وضعیت نگهداری آثار تاریخی است، کف بازار را ببینید فکر می کنید چند نفر تابحال اینجا زمین خورده اند؟ شمارش از دست ما در فته است بعد می گوید: مسئولین شهرداری بارها و بارها قول داده اند اینجا را بازسازی می کنند اما بین حرف تا عمل فاصله زیاد است.
وقتی درباره خطر بالا آمدن آب زیر بازار می پرسم می گوید: خانم مشکل آب زیر بازار دیدنی نیست پس ما باید حداقل ظاهر بازار را درست کنیم، یک خانم توریست چند وقت پیش همینجا مصدوم شد آیا این عیب و آبرو ریزی برای شهر ما نیست؟
مسئولین همان قدر که کف بازار را درست کرده اند همان قدر هم می توانند جلوی خطر بالا آمدن آب را بگیرند.وی افزود: چهارمین درخواست ما برای اصلاح کف بازار همین دو ماه پیش بود که به دستگاه مربوطه بردیم اما کجاست کسی که عمل کند؟
مجموعه بازارهای در هم فرو رفته کرمان که هر کدام شکل و معماری ویژه ای دارند به ویژه کاروانسراها اغلب در خطر تخریب و فروریزش بنا هستند.
بالا آمدن آب موجب نم زدگی بسیاری از مغازه های هم جوار با آب انبارها به ویژه در راسته مس گران شده است و بوی نم زدگی در این بازار خطر ریزش احتمالی بناهای این بازار را گوشزد می کند.
وقوع زمین لرزه موجب بروز فاجعه در ابنیه تاریخی می شود
این درحالی است که شهر کرمان از مناطق زلزله خیز کشور محسوب می شود و کافیست با وقوع یک زمین لرزه نسبتا شدید شاهد فاجعه ای جدید و حتی بدتر از بم در کرمان باشیم.
مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب استان در گفتگویی با خبرنگار مهر در طی سال 87 خواستار افزایش اعتبارت طرح فاضلاب شهری کرمان شده بود.
محمد تربتی در این گفتگو علت اصلی کندی اجرای این طرح را کمبود اعتبار دانسته بود اما جالب اینکه تربتی در مصاحبه ای با خبرنگاران طی سال جاری نیز از کاهش اعتبارات طرح فاضلاب کرمان در سال جاری خبرداده است.
مسئولان کشوری به عمق فاجعه ای که کرمان را تهدید می کنند پی نبرده اند
این مسئله و کاهش بودجه فضلاب نشان می دهد که مسئولان کشوری به هیچ عنوان به عمق فاجعه ای که شهر کرمان را تهدید می کند پی نبرده اند.
تربتی دو سال پیش نیز گفته بود که با این اعتبارها این پروژه بیش از چند ده سال به طول خواهد انجامید و این درحالی است که با گذشت دو سال واندی از این مصاحبه هنوز خبری از اجرای فاز اول فاضلاب و سرعت در کار نیست و تربتی هم چند روز پیش در مصاحبه ای گفت: با این روند تامین اعتبار پروژه فاضلاب کرمان 20 سال دیگر تمام می شود.
اما آبهای زیر زمین شهر کرمان همچنان رو به افزایش هستند و به گفته شهردار کرمان در هر ثانیه هزار و 300 لیتر آب به حجم آنها افزوده می شود و درنهایت به همین میزان نیز آب بالا می آید.
حال در نظر بگیرید با این حجم افزایش سطح آب در کرمان و وسعت شهر کرمان تا بیست سال آینده آب تا چند متری سطح زمین هم بالا آمده است.
میراث فرهنگی کرمان در سراشیبی تخریب
/ 80 درصد بناهای تاریخی در معرض تخریب هستند
از سوی دیگر معاون میراث فرهنگی استان نیز با اعلام خطر خواستار فوریت در اجرای طرح فاضلاب و یا دیگر طرحها برای جلوگیری از تخریب بناهای مهم تاریخی واقع دربافت قدیم کرمان شد.
محسن موحدی وسعت بافت قدیم شهر کرمان را 400هکتار دانست و گفت: حدود80 درصد بناهای تاریخی شهر کرمان که در محدوده بافت قدیم قرار دارند در مرحله بحرانی تهدید توسط بالا زدگی آبهای زیر زمینی هستند.
وی یادآورشد: مسئله پمپاژ آب که درحال حاضر از جمله اقدامات مسئولین است در درازمدت جوابگو نیست و باید فکری اساسی به حال این مسئله کرد.
اینها در حالی است که مسئولین شهرداری با اندازه گیری عمق آبهای زیر سطحی تمام نقاط شهر را درخطر اعلام کرده اند و والبته منطقه بافت قدیم و تاریخی شهر که محدوده بازار را شامل می شود مهم ترین مناطق شهری در خطر است که نیاز به طرح فوری برای بیرون کشیدن آب از زیر بنای آن ضروری است.
شرکت مشاور آب ایران که این روزها پروژه مهارآبهای زیر سطحی را در کرمان در دست اجرا دارد طرح گالری زهکش و ایجاد کانالی بزرگ برای کشیدن آب به بیرون از شهر را تنها راه مقرون به صرفه و قابل اجرا تا بهره برداری از فاضلاب شهر دانسته است و به نظر می آید مسئولین برای جلوگیری از هر فاجعه ای به سمت اجری این طرح رو آورده اند.
تاریخ انتشار، تهران: ۱۴:۵۹ , ۱۳۸۹/۰۵/۰۳

وارطان داوتیان