وارطان داوتیان

رييس پژوهشکده مديريت بحران و خطرپذيري، مفهوم مديريت بحران را بسيار گسترده خوانده و شامل يک رشته مراحل مختلف، از پيشگيري و کاهش خطرپذيري تا آمادگي مردم و واکنش اضطراري و نيز بازسازي دانست.
دکتر اميني حسيني مي افزايد: مديريت بحران شامل فعاليت مجموعه اي از ارگان هاي دولتي، نيمه دولتي، غير دولتي و مردم است که مسووليت آن در تهران به عهده سازمان مديريت بحران شهر تهران، تحت پوشش شهرداري تهران و در کل کشور به عهده ستاد حوادث و سوانح غيرمترقبه وزارت کشور مي باشد.
وي در خصوص توان و امکانات پيکره مديريت بحران در تهران، هنگام وقوع يک زلزله احتمالي مي گويد: در شهرداري تهران ستادي مرکب از نمايندگان نهاد هاي مختلف نظير وزارت کشور، بهداشت و درمان و نيز نيروهاي نظامي و انتظامي تشکيل شده است که اين ستاد فرماندهي عمليات را به عهده مي گيرد و داراي امکانات مخابراتي و اطلاع رساني است که در صورت بروز هر زلزله اي مي تواند هماهنگي و ارتباط لازم را داشته باشد.
وي مي افزايد: اما وضعيت عملياتي و اجرايي ارگان هاي امدادرساني در تهران طور ديگري است. به عنوان مثال، در تهران حداکثر بين 60 تا 70 ايستگاه آتش نشاني وجود دارد؛ تعداد نيروهاي تخصصي آموزش ديده و حتي داوطلب سازمان هلال احمر هم محدود است؛ لذا در صورت وقوع يک زلزله بزرگ حتي اگر اطلاع رساني هم صورت گيرد، به علت محدوديت نيروها و يا مسدود شدن راه ها، امکان امداد رساني و اطفاي حريق در کل پهنه شهر وجود نخواهد داشت.
رييس پژوهشکده مديريت بحران و خطرپذيري، خاطرنشان مي کند: اين مشکل فقط مختص تهران و ايران نيست و در ساير کشورها نيز چنين مشکلاتي وجود دارد و لذا نبايد توقع داشت که سازمان هاي دولتي، در يک رويداد لرزه اي بزرگ به تنهايي همه امور مربوط به واکنش اضطراري را انجام دهند.
دکتر اميني حسيني از توسعه فعاليت هاي خود امدادي يا دگر امدادي در جهان و ايران نام برده و مي گويد: اين فعاليت عبارت است از دادن آگاهي و آموزش هاي لازم و نيز توانمندسازي مردم براي کمک و امداد رساني به خودشان در زمان وقوع سوانح بزرگ.
وي، اثربخشي خودامدادي را به مراتب بيشتر از اقدامات نيروهاي امدادگر دانسته و متذکر مي شود: از آنجا که در امداد رساني پس از وقوع زلزله، بحث زمان بسيار حياتي است؛ و در صورتي که زمان از دست برود روند مرگ و مير به شدت افزايش مي يابد، لذا منتظر رسيدن نيروهاي امدادي شدن که مي تواند چندين روز به طول انجامد؛ چندان معقول نيست.
به گزارش ايسنا، دکتر اميني حسيني گفت: اگر مصدومان زيرآوار مانده را ظرف مدت حداکثر 72 ساعت از زير آوار بيرون نياوريم، اميد کمي به زنده ماندشان خواهد بود؛ لذا خودامدادي مردم پس از وقوع زلزله مي‌تواند بسيار اثربخش باشد. مثلاً در زلزله کوبه ژاپن، نقش نيروهاي مردمي براي نجات زير آوارماندگان بيش از 80 درصد و سهم نيروهاي امدادي در اين مورد کمتر از20 درصد بود. در زلزله بم هم گزارش ها حاکي از آن است که تا رسيدن نيروهاي امدادگر زمان زيادي صرف شد و بيشتر نجات يافتگان توسط همسايگان، اهل فاميل و مردم از زير آوار خارج شدند.
وي براي اجراي موفقيت آميز فرايند خودامدادي، وجود يک برنامه جامع، هماهنگي لازم بين ارگان هاي مسوول و وجود ضمانت اجرايي و نيز اختصاص بودجه به اين امر را ضروري مي داند.
چه بايد کرد؟